فعالیتهای واحد گسترش:

1-  بازنگری ، طراحی ، توسعه و گسترش خدمات اعم از بخش دولتی و خصوصی

 2- جمع بندی ، پیشنهاد ، پیگیری و نظارت بر تامین و توزیع نیروی انسانی ، تجهیزات و فضای فیزیکی

 3- اعمال مدیریت نیروی انسانی در خصوص نیروهای ورودی و خروجی و جابه جایی نیروها

 4- مشارکت و نظارت در برگزاری کارگاهها و برنامه های آموزشی بهورزان ، پزشکان خانواده و رابطان بهداشت و برگزاری روز بهورز و روز جهانی داوطلب

 5- پایش و نظارت بر اساس برنامه مدون بازدیدها ، تکمیل چک لیست روزانه

 6- هماهنگی درون بخشی با واحدهای ستادی و محیطی مرکز بهداشت

 7- هماهنگی برون بخشی ، سایر بخشهای توسعه ( شهرداریها ، فرمانداری ، بخشداریها و دهداریها و .. ) انجام سایر امور محوله

 8- بررسی و تطبیق شرایط جغرافیایی و جمعیتی منطقه با امکانات فنی و پوشش واحدهای بهداشتی و پیشنهاد اصلاح طرحهای گسترش و یا تبدیل واحدها

 9- بازدید و نظارت مراکز بهداشتی درمانی شهری بر اساس برنامه واحد و پیگیری مسائل مربوط به تجهیزات و تعمیرات ساختمانی و مشکلات مشاهده شده در بازدیدها –استقرار برنامه بیمه روستایی و برنامه ریزی جمعیت

 10- استقرار برنامه بیمه روستایی و برنامه ریزی جهت بازدید و نظارت از مراکز بهداشتی درمانی مجری برنامه بیمه روستایی و پزشک خانواده و منعکس نمودن مسائل و مشکلات و پیگیری و ...

 11- ورود اطلاعات نیروی انسانی ، اطلاعات روستایی و ... در برنامه نرم افزاری واحد HNIS  و یا  DTARHبا اداره بیمه خدمات درمانی بر اساس جمعیت تحت پوشش برنامه بیمه روستایی

 12- قرارداد با اداره بیمه خدمات درمانی بر اساس جمعیت روستایی تحت پوشش پزشکان خانواده و ماما ، بر اساس دستور العملهای مربوطه

 13- همکاری در امر گزینش بهورز با مرکز آموزش بهورزی

 14- تکمیل طرح گسترش در واحدهای شهری و روستایی از طریق راه اندازی و تجهیز واحدهای بهداشتی درمانی

 15- پایش و ارزشیابی برنامه بیمه روستایی و پزشک خانواده

 16- پیگیری و مکاتبات نظریات مردمی و سایر بخش ها از بخش بهداشت و واحدهای محیطی آن

 17- انعقاد قرارداد های فی مابین مرکز بهداشت شهرستان با موجر یا موجرین

 18- تهیه و توزیع تجهیزات مصرفی و اموالی مورد نیاز مراکز و واحدهای تابعه

 19- تهیه زمین و تنظیم صورتجلسات واگذاری زمین افراد واگذار کننده به منظور ساخت واحدهای بهداشتی درمانی

فعاليت هاي واحد گسترش برنامه پزشک خانواده يكي از موارد پيش¬بيني شده در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور( به منظور افزايش اثر بخشي نظام ارايه خدمات سلامت در كشور) تقويت و توسعه نظام بيمه خدمات درماني روستايي است . بر اين اساس ماده 91 قانون برنامه چهارم تصريح دارد كه تا پايان برنامه چهارم توسعه شوراهاي بيمه خدمات درماني تمهيدات لازم جهت استقرار بيمه سلامت با محوريت پزشك خانواده و نظام ارجاع را فراهم نمايد. به منظور اجراي اين ماده قانوني پس از اقدام تحسين¬برانگيز مجلس هفتم در تصويب اعتبار لازم براي اجراي برنامه بيمه روستائيان ، عشاير و مردم ساكن در نقاط شهري با جمعيت كمتر از 20000 نفر در قانون بودجه سال 1384 مسئولين دو وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و رفاه و تأمين اجتماعي تصميم گرفتند تا زا اين موقعيت در جهت اجراي يك فرصت براي اجراي توأم برنامه بيمه روستايي پزشك خانواده استفاده كنند. اين برنامه از سال 84 تاكنون در مناطق روستايي و شهرهاي زير 20000 نفر در حال اجرا است. برنامه پزشك خانواده علاوه بر تأمين خدمات مورد نياز مردم امكان سوء استفاده از نيازها سلامت مردم توسط رائه دهندگان خدمات سلامت را كم و محدود مي¬كند.پزشك خانواده مسؤول هماهنگي و هدايت تيم ارائه دهنده خدمات سلامت ( اعم از خدمات بهداشتي و درماني ) در منطقه تحت پوشش خود مي¬باشد. پس از ارجاع فرد به سطوح تخصصي مسؤوليت پيگيري سرنوشت وي به عهده پزشك و تيم سلامت است. بنابراين يكي از مهمترين وظايف پزشك خانواده ارائه خدمات و مراقبتهاي اوليه بهداشتي است كه بدون ارايه اين خدمت نمي¬توان از اصطلاح پزشك خانواده براي ارايه صرف خدمات درماني استفاده كردوضمن اينكه. خدمات سلامت در برنامه پزشك خانواده به شكل فعال ارائه مي¬شود. به منظور كنترل هزينه-هاي ناشي از خدمات تكراري، افزايش پاسخگويي به بيمار، امكان پيگيري خدمات ارائه شده به بيمار، تشكيل پرونده سلامت براي آحاد جامعه و افزايش كنترل كيفيت خدمات و ايجاد انضباط مالي، حركت بيمار در سطوح سه گانه نظام ارائه خدمات به شكل كاملاً هدايت شده و با محوريت پزشك خانواده انجام مي¬شود. تعریف پزشک خانواده : در راستاي تلاش پيگير مجلس شوراي اسلامي بويژه كميسيون بهداشت و درمان و با همكاري سازمان مديريت و برنامه ريزي، در قانون بودجه سال 1384 ، سازمان بيمه خدمات درماني موظف گرديد تا با صدور دفترچه بيمه خدمات درماني براي تمام ساكنين مناطق روستايي و شهرهاي زير 20000 نفر امكان بهره مندي از خدمات سلامت را درقالب برنامه پزشك خانواده و از طريق نظام ارجاع فراهم آورد.بدين ترتيب فرصتي مناسب پديد آمد تا شرايط مساوي به منظور دسترسي راحت و مناسب به خدمات سلامت براي مناطق مختلف شهري و روستايي فراهم شود. براي ايجاد اطمينان از دستيابي به نتايج مطلوب حاصل اجراي برنامه بيمه روستايي، به تدوين برنامه اجرايي و عملياتي مشخص، وجود ساختار مناسب براي فراهمي دسترسي فراگير، مديريت كارآمد و مبتني بر نتيجه، نيروي انساني آموزش ديده، منابع كافي، نظام گردش مالي بهنگام و نظام كنترلي تعريف شده نياز هست و درصورت پرداختن به جزئيات هر يك از موارد پيشگفت در قالب برنامه هاي عملياتي مي توان از موفقيت برنامه اطمينان يافت. اجراي موفقيت آميز برنامه مراقبتهاي اوليه بهداشتي در قالب نظام شبكه هاي بهداشتي درماني كشور ما را به اين نتيجه منطقي مي رساند كه اجراي هر برنامه و طرح ديگري در محيط روستايي كشور زماني موفق خواهد بود كه از اصول حاكم بر مراقبتهاي اوليه بهداشتي پيروي كند. لذا، اصول برقراري عدالت اجتماعي، همكاري بين بخشي، مشاركت مردمي و استفاده از تكنولوژي مناسب، مهمترين اصولي هستند كه در تمامي مراحل اجراي برنامه به شكلي اجرايي بايد به آنها توجه داشت و از آنان فاصله نگرفت مناسب ترين استراتژي اجراي برنامه بيمه روستايي در قالب نظام ارجاع، برنامه پزشك خانواده است. در اين برنامه، پزشك عمومي و تيم وي مسووليت كامل سلامت افراد و خانوارهاي تحت پوشش خود را بعهده داشته و پس از ارجاع فرد به سطوح تخصصي، مسووليت پيگيري سرنوشت وي را نيز بعهده دارد. لذا، يكي از مهمترين وظايف پزشك خانواده ارائه خدمات و مراقبتهاي اوليه بهداشتي است كه بدون ارائه اين خدمات، استفاده از اصطلاح پزشك خانواده براي ارائه صرف خدمات درماني كاري نابجاست. همچنين، كليه خدمات سلامت در برنامه پزشك خانواده به جمعيت تحت پوشش به شكل فعال ارائه مي شود. محورهاي زير، مهمترين محورهاي اجراي برنامه پزشك خانواده در راستاي پوشش بيمه اي جمعيت روستايي و شهرهاي زير 20000 نفر خواهد بود: 1- تنها ساختار مناسب براي ارائه خدمات سلامت در قالب بيمه روستايي، شبكه هاي بهداشتي درماني كشور است. درمورد استقرار پزشك، ماما، ارائه دهندگان خدمات آزمايشگاهي، خدمات دارويي و ساير خدمات درماني و بهداشتي، طرحهاي گسترش شبكه ملاك خواهد بود. از سويي ديگر، ملاك در بخش خدمات بستري، موضوع سطح بندي خدمات در قالب اجراي ماده 193 مي باشد. 2- وجود بسته خدمات بهداشتي و درمان سرپايي در سطح پزشك خانواده كه امكان بررسي كيفيت و كميت عملكرد خدمات را فراهم مي نمايد. بديهي است پس از انجام هماهنگي هاي لازم با سازمان بيمه خدمات درماني، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بسته خدمات مورد نظر را در اختيار دانشگاههاي علوم پزشكي قرار خواهد داد. 3- تعيين جمعيت معين براي يك تيم پزشك خانواده. با انجام بررسيهاي بعمل آمده كارشناسي در برنامه كشوري اصلاح نظام سلامت ودرنظر گرفتن بسته خدمات پزشك خانواده، جمعيتي درحدود 2000 تا 4000 نفر بازاي هر تيم پزشك خانواده مناسب خواهد بود. بسيار ضروري است كه جمعيتهاي روستايي در قالب جمعيتهاي تحت پوشش خانه هاي بهداشت و بدون تغيير در طرحهاي گسترش شبكه، تحت پوشش پزشك خانواده قرار گيرند. 4- تبيين مسير ارجاع كه يكي ديگر از محورهاي اصلي پزشك خانواده است، در مناطق روستايي كشور براساس شرايط منطقه، ميزان دسترسي به خدمات تخصصي، طراحي راهكارهايي براي مديريت اطلاعات از سطح متخصص به پزشك خانواده و شرايط ترابري روستايي متغير خواهد بود. در چنين شرايطي بايد ضمن رعايت كليه نكات پيشگفت، مناسب ترين شكل ارجاع از ديدگاه بيمار طراحي گردد. 5- شايد ساده ترين شيوه ارزشيابي برنامه پزشك خانواده، سنجش ميزان رضايت گيرندگان خدمت است كه بايد در مراحل طراحي، اجرا و ارزشيابي برنامه روستايي به عنوان محوري ترين شاخص موفقيت بيمه خدمات روستايي و پزشك خانواده مد نظر باشد. 6- آخرين و شايد اصلي ترين محور اجراي برنامه پزشك خانواده، موضوع مكانيسم پرداخت وفرايند پايش عملكرد پزشك خانواده است كه پس از تدوين نهايي توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و با هماهنگي بيمه خدمات درماني، به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. در آيين¬نامه، تنها به شرح خدمت¬هايي كه در تعهد واحد پزشكي خانواده قرار دارد بسنده مي¬شود. خدمت¬ها و مراقبت¬هايي كه در سطح يك ، براي واحد پزشكي خانواده در نظر گرفته ¬شده به شرح زير است : الف- پيشگيري : مانند ايمن¬سازي ، پيشگيري از بيماري¬هاي واگيردار و كنترل آنها ، پيشگيري از حاملگي¬هاي ناخواسته ، بهداشت دهان و دندان ، بهداشت رواني ، و .... ب – آموزش و ارتقاي سلامت : مـــانند آموزش و ترويج سلامت ، آموختن شيوه¬هاي سالم زيستن ، ياد دادن مهارت¬هاي زندگي و .... ج – درمان اوليه و تدبير فوريت¬ها : مانند ويزيت در مطب ، تشخيص و درمان بيماري¬ها ، پرداختن به جراحي¬هاي ساده ، مانند بخيه زدن ، وازكتومي يا ختنه ، تزريق ، پانسمان ، ويزيت در منزل ، احياء قلبي تنفسي و .... د- ارجاع : ثبت اطلاعات بيماران در پوشش ، ارجاع بيماران نيازمند مراقبت¬هاي تخصصي به سطح دوم يا سوم و ثبت اطلاعات پاسخ ارجاع در پرونده هـ - مديريت سلامت : ثبت اطلاعات مربوط به جمعيت و جامعه¬ي در پوشش ، استفاده از همكاري¬هاي بين¬بخشي براي حل مسايل مردم ، نظارت بركار اعضاي تيم سلامت ، و ... بسته خدمات و مراقبت¬هاي سلامت در سطح يك بسته خدمات و مراقبت¬هاي سطح يك براي واحد پزشكي خانواده، در 5 بخش ترتيب يافته است : پيشگيري، آموزش و ارتقاي سلامت ، درمان اوليه و تدبير فوريت¬ها ، خدمات ارجاع ، و مديريت سلامت. يادآوري: 1- پس از استقرار طرح، برخي خدمات را مي توان در هم ادغام و از دوباره کاري جلوگيري کرد. 2- انجام همه موارد بيان شده در بسته هاي خدمت در يک مرحله امکان پذير نيست و برخي از آنها را مي توان در مراحل بعدي يا پس از تخصيص بودجه مناسب به اجرا گذارد. گاهي با افزايش خدمتي، حذف خدمتي ديگر ضرورت مي يابد. در اين موارد براي تصميم گيري از مطالعات هزينه اثربخشي، بار بيماري ها و ديگر روش هاي علمي استفاده خواهد شد. اهداف برنامه بيمه روستايي مبتني بر پزشك خانواده و نظام ارجاع : 1– ايجاد نظام ارجاع در كشور 2 – افزايش پاسخگويي در بازار سلامت 3 – افزايش دسترسي مردم به خدمات سلامت 4 – كاهش هزينه¬هاي غير ضروري در بازار سلامت 5 – افزايش پوشش خدمات سلامت 6 – افزايش سطح سلامتي 7 – توزيع عادلانه سطح سلامت در جامعه و ... فعالیتهای در حال اجرا: 1=مدیریت تیم های سلامت منطقه 2= تعمیرات مراکز و خانه های بهداشت 3=پیگیری تامین تجهیزات مورد نیاز واحدها 4=داوطلب یابی جهت تامین نیروی انسانی پایگاههای سلامت (خانه های بهداشت) 5=سایر امور جاری واحد