شرح وظائف

شرح وظایف واحد مدیریت خطر بلایا و پیشگیری از حوادث

 

پایش از  روند اجرای برنامه های مدیریت خطر بلایا در نظام سلامت در مراکز خدمات جامع سلامت، خانه های بهداشت و پایگاههای سلامت تحت پوشش

تدوین و بازنگری برنامه پاسخ نظام سلامت به بلایا و فوریت ها( EOP ) شبکه و نظارت بر تدوین EOP های واحدهای بهداشتی تابعه

نظارت بر اجرای صحیح برنامه ارزیابی ایمنی و خطر تسهیلات بهداشتی (SARA) در واحدهای بهداشتی

اجرای برنامه ارتقاء ایمنی سازه ای و غیرسازه ای  ( SNS ) متعاقب اجرای برنامه SARA در واحدهای بهداشتی تابعه و تهیه پاوپوینت مربوطه

نظارت بر اجرای صحیح برنامه DART در سطح واحدهای بهداشی و اعمال مداخلات جهت ارتقاء شاخص های اجرای برنامه

رصد و پایش وقوع مخاطرات در محدوده و دریافت گزارش وقوع مخاطرات از کارشناسان بلایای مراکز وفق برنامه DSS و اعلام به EOC دانشگاه و تهیه و ارسال گزارشات تکمیلی

برگزاری کمیته بهداشت کارگروه سلامت در حوادث غیرمترقبه بصورت فصلی و پیگیری اجرای مصوبات

اجرای برنامه ارتقاء ایمنی در سطح شبکه و واحدهای بهداشتی تابعه و پیگیری رفع موارد نقص تا حصول نتیجه مطلوب و ایمن سازی کامل سازه ای و غیرسازه ای

برگزاری کمیته ارتقا ء ایمنی بصورت ماهیانه  و پیگیری اجرای مصوبات

برگزاری کمیته پدافند غیرعامل شبکه بصورت فصلی و پیگیری اجرای مصوبات

برگزاری کارگاه آموزش تربیت مدرس در حوزه مدیریت خطر بلایا

برگزاری مانورهای دورمیزی، عملیاتی، تمام عیار در سطح شبکه و مراکز تحت پوشش

شرکت در کارگروه های تخصصی فرمانداری شهرستان شمیرانات و ستاد مدیریت بحران منطقه یک

شرکت در مانورهای دورمیزی، عملیاتی، تمام عیار در سطح شهرستان و ارائه کارکردهای تخصصی شبکه

استخراج شاخص های اجرای برنامه های واحد و اعلام گزارش عملکرد به معاونت امور بهداشتی

پایش و رصد وقوع حوادث در محدوده و جمع آوری اطلاعات و اعلام گزارش به EOC دانشگاه

آماده باش و دریافت گزارشات مربوط به حوادث شب چهارشنبه آخر سال از بیمارستان های تحت پوشش و اعلام گزارش به معاونت امور بهداشتی

برگزاری کمیته های پیشگیری و کاهش حوادث ترافیکی با  واحدهای تخصصی ستاد شبکه و پیگیری اجرای مصوبات

برگزاری کلاس های آموزشی در راستای توانمندسازی کارکنان شبکه در موضوعات پدافندغیر عامل، حوادث ترافیکی و ...

 

شرح وظایف سطوح مختلف نظام ارائه خدمات در برنامه های کاهش خطر بلایا و حوادث:

شرح وظایف خانه بهداشت:

• ارزیابی عملکردی خانه بهداشت در برابر بلایا دو بار در سال
• ارزیابی آسیب پذیری غیر سازه ای خانه بهداشت در برابر بلایا دو بار در سال
• تدوین برنامه آمادگی خانه های بهداشت در برابر بلایا و به روز رسانی آن
• انجام هماهنگی های محلی برای قرار گیری خانه بهداشت در فرآیند هشدار اولیه مخاطرات
• ذخیره سازی آب و غذا و تجهیزات جهت شرایط اضطراری
• پیش بینی فضای جایگزین ارائه خدمات در صورت تخریب خانه بهداشت در بلایا
• شرکت در جلسات اموزشی مرکز بهداشتی درمانی و مرکز بهداشت شهرستان
• اجرای مانور آمادگی بلایا در سطح خانه بهداشت دو بار در سال
• شرکت در جلسات هماهنگی کمیته بحران روستا
• شرکت در جلسات کمیته مرکز بهداشتی درمانی روستایی
• همکاری با کمیته بحران روستا برای اقدامات کاهش آسیب، آمادگی، پاسخ و بازیابی روستا
• مشارکت در مانورهای آمادگی بلایای روستا
• آموزش داوطلبان روستا در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• آموزش جمعیت روستا در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• ارزیابی سریع آسیب ها و نیازهای خانه بهداشت و جمعیت آسیب دیده
• تداوم ارائه مراقبت های بهداشتی اولیه در زمان وقوع بلایا
• مشارکت در بازسازی خانه بهداشت و پس از وقوع بلایا
• تدوین و ارسال گزارش اقدامات فوق به مرکز بهداشتی درمانی روستایی به صورت ماهیانه
• گزارش حوادث اتفاق افتاده در روستا به صورت ماهیانه به مرکز بهداشتی درمانی
• پایش اقدامات انجام شده هر ماه یکبار

شرح وظایف مرکز خدمات جامع سلامت:

• تشکیل کمیته مدیریت و کاهش خطر بلایا در مرکز و برگزاری جلسات ادواری ( هر فصل یک جلسه)
• ارزیابی آمادگی عملکردی مرکز بهداشتی درمانی در برابر بلایا دو بار در سال
• ارزیابی آسیب پذیری غیر سازه ای مرکز بهداشتی درمانی در برابر بلایا دو بار در سال
• تدوین برنامه آمادگی مرکز بهداشتی درمانی در برابر بلایا و به روز رسانی آن
• تدوین سامانه فرماندهی حادثه مرکز بهداشتی درمانی و ابلاغ آن به کارکنان
• انجام هماهنگی های محلی برای قرار گیری مرکز بهداشتی درمانی در فرآیند هشدار اولیه مخاطرات
• ذخیره سازی آب و غذا و تجهیزات جهت شرایط اضطراری
• پیش بینی فضای جایگزین ارائه خدمات در صورت تخریب مرکز بهداشتی درمانی در بلایا
• شرکت در جلسات آموزشی مرکز بهداشت شهرستان
• اجرای مانور آمادگی بلایا در سطح مرکز بهداشتی درمانی دو بار در سال
• شرکت در جلسات هماهنگی کمیته بحران روستاهای تحت پوشش
• شرکت در جلسات کمیته مرکز بهداشت شهرستان
• همکاری با کمیته بحران روستا برای اقدامات کاهش آسیب، آمادگی، پاسخ و بازیابی روستاهای تحت پوشش
• مشارکت در مانورهای آمادگی بلایای روستا
• آموزش خانه بهداشت تحت پوشش در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• آموزش جمعیت تحت پوشش در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• ارزیابی سریع آسیب ها و نیازهای خانه بهداشت و جمعیت آسیب دیده
• تداوم ارائه مراقبت های بهداشتی اولیه در زمان وقوع بلایا
• مشارکت در بازسازی مرکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت و پس از وقوع بلایا
• تدوین و ارسال گزارش اقدامات فوق به مرکز بهداشت شهرستان به صورت فصلی
• گزارش حوادث روستاهای تحت پوشش و مرکز بهداشتی درمانی به صورت ماهیانه
• پایش و ارزشیابی اقدامات انجام شده در سطح مرکز و خانه های بهداشت تحت پوشش هر ماه یکبار

شرح وظایف پایگاه بهداشت:

• ارزیابی عملکردی پایگاه بهداشت در برابر بلایا دو بار در سال
• ارزیابی آسیب پذیری غیر سازه ای پایگاه بهداشت در برابر بلایا دو بار در سال
• تدوین برنامه آمادگی پایگاه بهداشت در برابر بلایا و به روز رسانی آن
• انجام هماهنگی های محلی برای قرار گیری پایگاه بهداشت در فرآیند هشدار اولیه مخاطرات
• ذخیره سازی آب و غذا و تجهیزات جهت شرایط اضطراری
• پیش بینی فضای جایگزین ارائه خدمات در صورت تخریب پایگاه بهداشت در بلایا
• شرکت در جلسات اموزشی مرکز بهداشت شهرستان
• اجرای مانور آمادگی بلایا در سطح پایگاه بهداشت دو بار در سال
• شرکت در جلسات هماهنگی کمیته بحران
• شرکت در جلسات کمیته مرکز بهداشتی درمانی
• همکاری با کمیته بحران برای اقدامات کاهش آسیب، آمادگی، پاسخ و بازیابی
• مشارکت در مانورهای آمادگی بلایا
• آموزش داوطلبان سلامت در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• آموزش جمعیت تحت پوشش در خصوص اقدامات کاهش خطر بلایا
• ارزیابی سریع آسیب ها و نیازهای پایگاه بهداشت و جمعیت آسیب دیده
• تداوم ارائه مراقبت های بهداشتی در زمان وقوع بلایا
• مشارکت در بازسازی پایگاه بهداشت و پس از وقوع بلایا
• تدوین و ارسال گزارش اقدامات فوق به مرکز بهداشتی درمانی به صورت ماهیانه
• پایش اقدامات انجام شده هر ماه یکبار

 

  چک لیست های پایش برنامه خطر بلایا و حوادث:

         - دانلود چک لیست پایش برنامه خطر بلایا و حوادث

         - شاخص خلاقیت و بازخورد

         - چک لیست امور قرار داد ها و کارکنان شاغل در انبار    سوالات باز امور قرارداد ها

 

 

مسوول واحد

کارشناس مسئول واحد کاهش خطر بلایا

نام و نام خانوادگی: حمید رضا شاملوی محمود آبادی

مدرک تحصیلی :کارشناس بهداشت عمومی ( پیشگیری و مبارزه با بیماری ها )

پست الکترونیک: این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

تلفن: 5الی 05135515001داخلی  112

 

EOP

مقدمه: 

جمهوری اسلامی ایران در معرض انواع مخاطرات طبیعی و انسان سـاخت قرار دارد و طی سـده اخیر حوادث و سـوانح با آثار مخرب و تلفات زیادی را متحمل شـده اسـت. در راسـتای تحقق اهداف سـند چشم انداز بیست ساله ی جمهوری اسلامی ایران در افق هجری شمسی و برنامه های توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و هدف کلان نظام سلامت مبنی بر ارتقای توانمندی در امور پیش بینی و پیشـگیری کاهش خطر و آسـیب پذیری پاسـخ مؤثر در برابر مخاطرات طبیعی و انسان سـاخت و تقویت تاب آوری و ویرایش سـوم برنامه عملیات پاسـخ نظام سلامت به حوادث و سوانح که حاصل تعامل نزدیک و همکاری معاونت های وزارت و متخصصین این حوزه می باشد گام بلند دیگری در عرصه ی حوادث و سـوانح اسـت.

این برنامه، سـند ارزشـمندی است که در یک قالب منسجم با رویکرد تمام مخاطرات در سـطح ملی با تدوین کارکردهای کلیدی مدیریت تخصصی حوادث و سـوانح در نظام سلامت بر اسـاس جدیدترین مباحث علمی و بهره مندی از آموخته های حوادث رخ داده تهیه شده است. لازم است تمامی برنامه های حوزه نظام سلامت در حوادث و سوانح ازجمله پیوست ویژه مخاطرات و برنامه اقتضایی بر اساس چارچوب ملی پاسخ (NRF ) و این برنامه تدوین گردد. 

همچنیـن ضـرورت دارد ایـن برنامـه مبنـای برنامه ریزی، آموزش و تمریـن برای مدیریت بهینه خطر بلایا قـرار گرفته و از تجربیات آتی متخصصین و کارشناسان برای بازبینی آن استفاده گردد. 

 

تعریف واژه های مورد استفاده در این POE

برای برای مرور جامع تعاریف لطفا قانون مدیریت بحران مصوب شـهریور 1398 مجلس شـورای اسلامی مراجعه  شود:

 

مخاطره (Hazard):

مخاطره یک اتفاق فیزیکی، پدیده یا فعالیت انسانی است که می تواند بالقوه خسارت زا باشد.

انواع این خسارات عبارتند از آسیب های جانی، مالی، عملکردی، ازهم گسیختگی اجتماعی و اقتصادی و یا تخریب محیطزیست.

مخاطرات در دو گروه کلی طبیعی و انسان ساخت قرار می گیرند.

 

مخاطرات طبیعی (Naturalhazards):

مخاطراتی هستند که ناشی از پدیده های طبیعی بوده و بر اساس منشأ به سه دسته زیر تقسیم میشوند:

1) با منشأ زمینی مانند زلزله، آتشفشان، سونامی،

2) با منشأ آب و هوایی مانند سیل، طوفان، خشکسالی، سرما و گرمای شدید، رانش زمین،

3) با منشأ زیستی مانند اپیدمی گسترده بیماری. البته عنوانی نیز بنام مخاطرات اجتماعی-طبیعی وجود دارد؛ مانند زمانی که تخریب جنگل ها توسط انسان باعث افزایش سیل می شود.

 

مخاطـرات انسان سـاخت یـا فنـاورزاد (madeortechnologicalhazards-Man):

مخاطراتی هسـتند که به دلیل خطای عمدی یا غیرعمدی انسـان ایجاد می شـوند، مانند آتش سـوزی، نشـت مواد مخاطره زا، آلودگی آزمایشـگاهی و صنعتـی، فعالیت هـای هسـته ای و رادیواکتیـو، زباله های سـمی، حوادث حمل ونقـل، انفجار، آتش سوزی، بمب گذاری، ترور و غیره.

 

آسیب پذیری (Vulnerability):

آسیب پذیری شرایطی است که باعث می شود یک جامعه در برابر اثرات سوء یک مخاطره تأثیرپذیر شده و آسیب ببیند. این شرایط می توانند فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و یا مربوط به فرآیندهای مدیریتی باشند.

 

ظرفیت (Capacity):

ترکیبی از تمامی نقاط قوت و منابع در دسترس یک جامعه، اجتماع یا سازمان که بتواند سطح خطر یا اثرات سوء یک مخاطره را کاهش دهد.

 

خطر (Risk):

عبارت اسـت از احتمال آسـیب دیدن در صورت وقوع یک «مخاطره» در سـطح مشـخصی از «آسـیب پذیری» و «ظرفیت».

 

انواع آسـیب عبارتند از:

جانی، مالی و عملکردی.

 

خطر بر اسـاس معادله زیر در تعامل است با مواجهه با مخاطره، سطح آسیب پذیری و ظرفیت: ظرفیت / مخاطره 

آسیب پذیری = خطر

 

فور یت(Emergency): رویدادی است که مدیریت آن، فرآیند یا امکاناتی غیر از مدیریت جاری را میطلبد.

سـوانح و حوادث (Disaster): فوریتی اسـت که پاسـخ به آن به توانی فراتر از توان جامعه آسـیب دیده نیاز دارد. بجای این واژه از «بحران» نیز استفاده می شود.

در این برنامه بر اساس آخرین اسناد بالادستی از واژه «حوادث و سوانح» استفاده شده است.

 

فاجعـه (Catastrophe): بالاتریـن سـطح فوریـت نسـبت به تحمل جامعه اسـت.

 

شـکل 1 رابطه بین مفاهیم فوریت، بلایا (بحران) و فاجعه را نشان می دهد.

 

چرخه مدیر یت خطر بلایا: این چرخه عبارت اسـت از 4 مرحله اصلی

1) کاهش آسـیب،

2) آمادگی،

3) پاسـخ/ امداد 

4) بازیابی(شکل 2).

 

 

 

کاهش آسـیب (Mitigation): اقدامات سـازه ای و غیرسـازه ای که برای محدودسـازی آثار ناگوار مخاطره های طبیعی، تخریب زیست محیطی و مخاطره های فناورزاد اجرا می شوند.

آمادگی (Preparedness): عبارت اسـت از فعالیت ها و اقداماتی که پیشـاپیش برای اطمینان از پاسـخ مؤثر به آثار سوء مخاطره ها انجام می گیرند.

در این فاز دو اقدام مهم انجام می گیرد: 1) استقرار سامانه هشدار اولیه و 2) تدوین برنامه آمادگی.

آموزش و تمرین اجزای اصلی برنامه آمادگی هستند.

پاسخ (Response): عبارت است از کمک رسانی یا انجام مداخلات حین یا بلافاصله بعد از بلا به منظور حفظ جان و نیازهای حداقل و پایه مردم آسیب دیده.

پاسخ می تواند فوری، کوتاه یا طولانی مدت باشد.

باز یابی (Recovery): شامل بازسازی و توانبخشی (جسمی، روانی و اجتماعی) بوده و عبارت از تصمیم ها و اقداماتی است که پس از وقوع بلا برای بازگرداندن جامعه آسیب دیده به وضعیت قبل یا وضعیت ارتقا یافته انجام می گیرند، ضمن اینکه اقدامات لازم برای کاهش خطر بلا را نیز تشویق و تسهیل می کنند.

بازیابی، فرصتی برای توسعه پایدار و به کارگیری اقدامات کاهش خطر بلایا را فراهم می کند.

واحد بهداشتی درمانی: در این EOP منظور از واحد بهداشتی درمانی عبارت است از یکی از موارد زیر:

بیمارستان

پایگاه اورژانس

مرکز بهداشت استان

مرکز بهداشت شهرستان

مرکز خدمات جامع سلامت

پایگاه بهداشت

خانه بهداشت

 

فهرست مطالب کتاب : 

 

انواع و مراحل تدوین برنامه پاسخ به بلایا و فوریت ها

  آخرین ویرایش کارکردهای اختصاصی برنامه پاسخ به بلایا و فوریت ها را از کتاب 👈📥 EOP نسخه ۱۴۰۲ ویراست سوم مطالعه بفرمایید 

	کارکرد اختصاصی 3S مدیریت بیماری های واگیر
	کارکرد اختصاصی S4 مدیریت بیماری های غیرواگیر
	کارکرد اختصاصی 5S بهداشت محیط
	کارکرد اختصاصی S6 سلامت خانواده و جمعیت
	کارکرد اختصاصی S7  تغذیه
	کارکرد اختصاصی S8 حمایت های روانی اجتماعی
	کارکرد اختصاصی S9 آموزش سلامت
	کارکرد اختصاصی 10S خدمات آزمایشگاهی
	کارکرد اختصاصی S11 عملیات پاسخ دارویي
	کارکرد های تخصصی خانه بهداشت فایلpdf	کارکرد های تخصصی خانه بهداشت فایلword

 

انواع و مراحل تدوین برنامه پاسخ به بلایا و فوریت ها

 

مبانی عملیات پاسخ   صفحه 27 

مبانی عملیات پاسخ   صفحه 28 

کارکرد های فاز آمادگی  صفحه 30

    1 P: ارز یابی ایمنی و خطر      صفحه 31

    2 P: ارز یابی ایمنی و خطر      صفحه 32

    2 P: ارز یابی ایمنی و خطر      صفحه 33

            راهنماهای اجرایی کارکرد تدوین برنامه و هماهنگی راهبردی با ذینفعان 

                راهنمای اجرایی 1 - فرم ثبت درس آموخته های بلایا

                راهنمای اجرایی 2 – ماتریس انواع هماهنگی و ابزار تحقق آنها

                راهنمای اجرایی 3 - جدول فهرست موضوعات و سازمان های مرتبط برای انجام هماهنگی راهبردی

 

      3 P: ذخیره سازی دارو، لوازم و تجهیزات صفحه 37

      4 P: آموزش پرسنل صفحه 38

          راهنماهای اجرایی کارکرد آموزش پرسنل

               راهنمای اجرایی 1 – گروه هدف و سطح آموزشی کارکردها

               راهنمای اجرایی 2 – شناسنامه آموزشی مدیریت بحران در نظام سلامت

      5 P: تمرین پرسنل

         راهنماهای اجرایی کارکرد تمرین

               راهنمای اجرایی 1 – شناسنامه تمرین مدیریت بحران در نظام سلامت

 

 

ادامه

 

 کتاب برنامه ملی و پاسخ نظام سلامت در حوادث و سوانح

 

DART

مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی‌های دقیق، برنامه‌ریزی و سپس ارائه راه‌کار مناسب می‌باشد. امروزه اکثر برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در زمینه مدیریت بحران  به بازه زمانی حین و بعد از وقوع بحران محدود شده است و کمتر به برنامه‌ریزی‌های پیش از وقوع بحران توجه می‌شود. از میان برنامه‌های کاهش مخاطرات می‌توان آمادگی را برنامه‌ای دقیق‌تر بهتر و وموفق‌تر دانست که در مجموع، همه شواهد موجود، مؤید نیاز اساسی کشور به آموزش همگانی در زمینۀ آمادگی در برابرانواع  بلایا است. برای این منظور جامعۀ هدف اصلی در برنامه خانوارها  هستند.

که بر اساس گزارشات انجام شده  آمادگی خانواده های ایرانی درکشوردر سال  91 معادل  8.5 درصد بوده است که با مداخله و اجرای برنامۀ ارزیابی و آموزش آمادگی خانوار برای بلایا، این میزان هر سال افزایش یافته و بر اساس نتایج حاصل از سامانه سینا در پایان 6 ماهه اول در سال 1402در دانشگاه مشهد به24.13 درصد رسیده است.

امیدواریم با انجام و اجرای این برنامه در کل  کشور هرساله خانوارهایی که آموزش در برابر مخاطرات را دیده اند بیشتر و به آمادگی کامل دست پیدا کنند.

 

دستورالعمل اجرای برنامه:

هر خانوار در هر سال، یکبار مورد ارزیابی و سپس آموزش قرار می گیرد.

ارزیابی بر اساس فرم ارزیابی و آموزش بر اساس تابلو آموزش خانوار انجام می شود.

در هر سال

فرم ارزیابی تکمیل می شود

نقشه خطر توسط مراجعه کننده رسم می شود

آموزش انجام می گیرد.

توجه: ارائه آموزش تنها پس از انجام ارزیابی انجام خواهد گرفت.پس آمار ارزیابی و آموزش باید یکی باشد یا........؟

گروه هدف برنامه همه اعضای خانواده هستند ولی با توجه به اهمیت نقش زنان در خانواده و مراجعه بیشترشان به مراکز جامع سلامت  این گروه در اولویت هستند.

ادامه مطلب در 

دانلود فایل آموزشی توجیهی اجرای برنامه دارت در مراکز و خانه های بهداشت تابعه 

 

طرح درس و اسلاید های تربیت مربی برنامه دارت DART

 

SARA

برنامه ارزیابی ایمنی و خطر بلایا

“SARA”

Safety And Risk Assessment

 

معرفی ابزار ارزیابی ایمنی و خطر واحدهای بهداشتی
دارای چهار بخش است: (SARA) ابزار برنامه ارزیابی ایمنی و خطر واحدهای بهداشتی
بخش 1- شناخت مخاطرات تهدید کننده واحد بهداشتی
بخش 2- ارزیابی آمادگی عملکردی واحد بهداشتی
بخش 3- ارزیابی ایمنی غیرسازه ای واحد بهداشتی
اجزاء غیرسازه ای بخش عمومی 
اجزاء غیرسازه ای بخش فنی 

بخش 4- ارزیابی ایمنی سازه ای واحد بهداشتی

 

تفاوت ابزار ارزیابی ایمنی و خطر در واحدهای بهداشتی مختلف

با توجه به تفاوت ماهیت خدمات و تجهیزات در واحدهای بهداشتی مختلف، این ابزار برای سه سطح مختلف تهیه شده است:
سوالات ارزیابی ایمنی و خطر در سطح خانه بهداشت/پایگاه سلامت 
سوالات ارزیابی ایمنی و خطر در سطح مرکز خدمات جامع سلامت شهری/روستایی/ شهری روستایی 
سوالات ارزیابی ایمنی و خطر در سطح معاونت بهداشت/ مرکز بهداشت شهرستان/ شبکه بهداشت و درمان 
شهرستان

بخش 1- شناخت مخاطرات تهدید کننده واحد بهداشتی

راهنمای ارزیابی:

(Hazard ) -1 هدف از این بخش، شناخت مخاطراتی است که می توانید واحد بهداشتی را تهدید کنید. از نظر تعریف، مخاطره
عبارت است ای پدیده فیزیکی که می تواند بالقوه آسیب یا باشد. بعنوان مثال زلزله یک مخاطره است که می تواند بالقوه
باعث آسیب جانی به مردم شود یا تجهیزات واحد بهداشتی را تخریب کند یا عملکرد واحد بهداشتی را مختل نماید.

-2 منابع مختلفی برای شناخت مخاطرات و تکمیل این بخش وجود دارند. بهترین منابع ستاد حوادث غیرمترقبه استان، شهرستان
و یا مراکز مدیریت بحران شهرداری هستند. جهاد کشاورزی، سازمان آب و سازمان هواشناسی از منابعی هستند که می توان
برخی اطلاعات را دریافت کرد

-3 در تکمیل این بخش معمولا با موانع زیر مواجه می شوید

اطلاعات جمع بندی شده نیست 
اطلاعات به یبان تخصصی و مهندسی است و خارج از حیطه اطلاعات شما است 
اطلاعات دقت جغرافیایی لازم را ندارد. به عنوان مثال اطلاعات کلی و در سطح استان است در حالی که شما 
نیاز به اطلاعات ویژه موقعیت مرکز خود دارید

برای دسترسی به سایر سازمان ها نیاز به مکاتبه دارید. ممکن است رئیس مرکز شما نتواند این مکاتبه را انجام 
دهد و نامه باید از طرق دیگر مانند ریاست سازمان یا مسئول مربوطه ارسال شود.
اصلا اطلاعاتی وجود ندارد و به شما می گویند در دست تهیه است! 
توجه: با عنایت به محدودیت های فوق، معیار تکمیل این فرم بهترین اطلاعات موجود در حال حاضر است. بنابراین هم اکنون
آن را تکمیل کنید. سپس تکمیل دقیق تر آن را در رأس برنامه عملیاتی سال آینده خود قرار دهید
.به منظور ارزیابی دقیق تر تعریف برخی از مخاطرات در انتهای همین متن آورده شده است

 

دانلود کتاب برنامه ملی و پاسخ نظام سلامت در حوادث و سوانح

جهت دانلود دستورالعمل برنامه سارا لطفا اینجا کلیک فرمایید

دانلود دوره آموزشی ارزیابی و کاهش آسیب پذیری واحدهای بهداشتی ویژه بهورزان 1401 

            Structural and Nonstructural Safety (SNS)دانلود كاهش آسيب پذيري سازه اي و غيرسازه اي

SNS

برنامه کاهش آسیب پذیری سازه ای و غیر سازه ای در واحد های بهداشتی

Structural AND Nonstructural Safety 

"SNS" 

 

دانلود دستورالعمل SNS	دانلود راهنمای آموزشی SNS

 

NRF

چارچوب ملی پاسخ به حوادث و بلایا در نظام سلامت National Response Framework چارچوب ملی پاسخ به حوادث (NRF )

چارچوب ملی پاسخ به حوادث و بلایا در نظام سلامت National Response Framework چارچوب ملی پاسخ به حوادث (NRF ) به منظور جهت دهی مناسب به فرآیند عملیات و پاسخ به رخدادهای طبیعی، انسان ساخت و بیولوژیک که نیازمند بکارگیری ظرفیت های بهداشتی و درمانی در سطوح ملی ، قطب و دانشگاهی می باشند، تدوین گردیده و یک ساختار مدیریت و فرماندهی یکپارچه را در حوزه سلامت ارائه می نماید. چارچوب ملی پاسخ، نحوه فعال سازی، هماهنگی، فرماندهی و فرآیند اجرای فعالیت های کلیدی مورد انتظار از بخش های مختلف حوزه سلامت را تشریح می نماید

 

 

دانلود چارچوب ملی پاسخ به حوادث و بلایا در نظام سلامت National Response Framework

 

 

	چارچوب پاسخ ملی سلامت (NRF )National Response Framework کارگروه سلامت در حوادث غیر مترقبه وپدافند غیر عامل

 

DSS

دستورالعمل برنامه مراقبت وقوع و پیامدهای بلایا (DSS)

پس از وقوع هر مخاطره، مسئول مدیریت و کاهش خطر بلایای مرکز فرم مربوطه را طی دو هفته بعد از وقوع تکمیل می کند.

تکمیل اجزای فرم با بر اساس منابع اطلاعات ذکر شده در جدول زیر انجام می گیرد.

این منابع عبارتند از مسئولین مدیریت بحران منطقه، مدیریت گسترش شبکه و مسئولین بلایا در گروه های تخصصی معاونت بهداشت (بیماری های واگیر، بیماری های غیر واگیر، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، بهداشت خانواده و مدارس، آزمایشگاه، تغذیه، بهداشت روان، آموزش بهداشت)  گزارش "صفر" الزامی است.

چنانچه مخاطره ای منجر به هیچ آسیب یا خسارتی در منطقه تحت پوشش یا مراکز بهداشتی نشده باشد، ضروری است، گزارش صفر آن به سطح بالاتر ارسال شود.

 

هدف از این کار دو مورد زیر است:

1) افزایش حساسیت به وقوع مخاطرات. زیرا ممکن است مخاطره بعدی منجر به آسیب شود.

2) جمع آوری اطلاعات مخرج کسر شاخص نسبت مخاطراتی که منجر به آسیب شده اند به کل مخاطرات.

3) پایش برنامه در هر سطح توسط سطح بالاتر بر اساس فرم پایش بصورت فصلی انجام می گیرد.

 

 

 

 

	دانلود فرم گزارش وضعیت(SitRep)

 

مدیریت بحران

فهرست مندرجات

• رسانه در جنگ
• توصیه‌های سلامت روان برای روز های پرتنش
• توصیه‌هایی برای مراقبت از کودکان در برابر اخبار ناگوار
• توصیه ها در مورد تجمع در محل انفجار
• نکات ایمنی پس ازحملات نظامی
• چند توصیه پدافندی برای تخلیه ایمن و سریع در شرایط اضطراری وبحرانی
• در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟
• توصیه ها در شرایط اضطراری
• چک‌لیست کامل اضطراری و کاربردی برای آمادگی در شرایط جنگ یا بحران
• توصیه های طب ایرانی برای تاب آوری جسمی روانی در شرایط بحران
• رسانه های آموزشی

 

رسانه در جنگ، هم سلاح است هم پناهگاه!

در شرایط بحرانی، رسانه نه‌فقط یک ابزار اطلاع‌رسانی بلکه بازیگری تعیین‌کننده در میدان نبرد روانی است. در چنین شرایطی، هر شهروند «رسانه کوچک اما تأثیرگذار» است.

دروازه‌بانی خبر:

انتشار بی‌مسئولانه اخبار = تغذیه تبلیغات دشمن.

مارپیچ سکوت:

در سکوت خبری و فراگیری اخبار متناقض؛ روایت دشمن با تکرار بسیار غالب می‌شود.

هر پست/ بازنشر بی‌دقت، تیر خلاص به روحیه ملی است!

وظیفه ما:

• فریب نخوریم: منبع‌های نامعتبر را منتشر نکنیم.
• آرامش را تقویت کنیم: از تکرار اخبار تنش‌زا بپرهیزیم.
• حامل خبرهای پیروزی باشیم: تکرار موفقیت‌ها، بخشی از نبرد است!

 

 

توصیه‌های سلامت روان برای روز های پرتنش

 

• در این شرایط سخت، حفظ سلامت روان به اندازه سلامت جسم اهمیت دارد.
• یگیری لحظه‌به‌لحظه اخبار، به ویژه از منابع غیررسمی، تنها اضطراب را تشدید می‌کند.
• بهتر است روزانه فقط یک یا دو بار و آن هم از منابع معتبر پیگیر اخبار باشید.
• وقتی احساس تنش می‌کنید، تکنیک‌هایی مثل تنفس عمیق، دوش آب گرم، تمرکز بر حواس پنج‌گانه، بدن را به وضعیت امن بازمی‌گرداند.
• حتی در سخت‌ترین شرایط، برنامه خواب، وعده‌های غذایی و فعالیت‌های معمول خود را حفظ کنید.
• با افراد قابل اعتماد در تماس باشید، اما گفتگوها را محدود به موضوعات اضطراب‌آور نکنید.

 

راهکارهای حفظ سلامت روان و کنترل استرس در بحران

 

• احساسات خود را بپذیرید. خشم، ترس، غم و اضطراب واکنش طبیعی هنگام خطر هستند. آنها را سرکوب نکنید.
• فقط یک بازه ۲۰دقیقه ای را در طول روز برای دریافت خبر از منابع رسمی معتبر مشخص کنید
• سعی کنید هر روز با سه نفر از عزیزان و دوستانتان ۳دقیقه تماس بگیرید بدون اینکه درباره جنگ صحبت کنید
• ساعت خواب و بیداری و غذا خوردنتان را ثابت نگه دارید و روال عادی زندگی را پیش بگیرید
• در موقعیت هایی که دچار استرس هستید ۴ثانیه دم، ۴ثانیه مکث و ۶ثانیه بازدم را ۵بار انجام دهید تا آرام تر شوید
• لیست کارهایی که برایتان لذت‌بخش و ساده هست را بنویسید و هر روز یکی را انجام دهید مثل خوردن چای دارچین، گوش کردن به صدای موسیقی یا طبیعت
• اگر افکار خودآسیب رسان، بی خوابی شدید یا فلش بک های مکرر دارید با خطوط ۱۴۸۰ یا ۴۰۳۰ تماس بگیرید یا به نزدیکترین پایگاه بهداشتی برای دریافت خدمات مشاوره رایگان مراجعه نمایید.

 

توصیه‌هایی برای مراقبت از کودکان در برابر اخبار ناگوار

 

• باید برای احساسات کودکان اعتبار قایل شد.
• کودکان را در معرض اخبار خصوصا اخبار بد و‌ ناگوار قرار ندهید.
• کودکی که کمتر از ده سال سن دارد اگر در معرض اخبار ناخوشایند قرار بگیرد بیش از سایرین تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
• والدین باید کودک را مطمئن کنند که از او‌ در هر شرایط و موقعیتی مراقبت می‌کنند.
• خبرهای خوب را به گوش بچه‌ها برسانید.
• نوجوانان را با منابع خبری معتبر آشنا کنید و بر منابع رسانه‌ای که نوجوان ما اخبار را دریافت می کند نظارت داشته باشید.

 

• در روزهایی که اخبار نگران‌کننده در فضای عمومی منتشر می‌شود و واژه‌هایی چون حمله، جنگ، شهید و حملات موشکی میان مکالمات بزرگ‌ترها می‌چرخد، ذهن کوچک کودکان گاهی بی‌صدا، اما عمیقاً ملتهب می‌شود.
• آن‌ها هنوز نمی‌توانند مثل بزرگ‌ترها منطق دفاعی بسازند. ذهنشان پر از تصاویر مبهم و ترسناک می‌شود که درکی از واقعیت پشت آن ندارند.
• در چنین شرایطی، وظیفه والدین و بزرگترها بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است.

 

کودک را منبع اخبار نکنید.

 

• بسیاری از والدین ناخواسته در حضور کودک اخبار را با جزییات می‌شنوند و تحلیل می‌کنند. هرچه کودک کمتر در معرض شنیدن اخبار تلخ باشد، ذهنش آرام‌تر می‌ماند.

 

پاسخ کوتاه و اطمینان‌بخش بدهید.

 

• اگر کودک سوال پرسید، توضیحاتی ساده، کوتاه و در سطح درک او بدهید:
• «بله، اتفاقی افتاده، اما بزرگ‌ترها مراقب هستند و همه چیز تحت کنترل است.»

 

از کلمات اضطراب‌آور دوری کنید.

 

• واژه‌هایی مانند «جنگ»، «بمباران»، «مرگ»، «خطرناک» و… ذهن کودک را به کابوس می‌برد. این واژه‌ها را حذف کنید.

 

روال عادی زندگی را حفظ کنید.

 

• برنامه خواب، غذا، بازی و آموزش کودک را تغییر ندهید. ثبات، بزرگ‌ترین ضد اضطراب برای کودک است.

 

اضطراب خود را مدیریت کنید.

 

• کودک بیش از گوش، با چشم و دلش می‌آموزد. اگر شما آرام باشید، او نیز آرام‌تر می‌شود.

 

بازی و فعالیت‌های مثبت را تقویت کنید.

 

• بازی‌های آرامش‌بخش، کتاب‌خوانی، نقاشی و حتی گفتگوهای شاد خانوادگی، ذهن کودک را از اضطراب دور می‌کند.

 

اجازه دهید احساساتش را بیان کند.

 

• اگر ترسید یا سوال داشت، حرفش را قطع نکنید. گوش بدهید و سپس با جملاتی حامی و امن‌کننده پاسخ دهید:
• «می‌فهمم که کمی نگرانی. ولی من و بابا مراقب تو هستیم.»

 

خواب شبانه را جدی بگیرید.

 

• اضطراب در شب تشدید می‌شود. خواب کافی و آرام‌بخش، بهترین داروی روان کودک در این شرایط است.

 

پند:

• در روزهای طوفانی زندگی، بزرگ‌ترین هدیه برای کودک، تماشای آرامش پدر و مادر است؛

 

 

 

 

توصیه ها در مورد تجمع در محل انفجار

 

• از تجمع و ایجاد ازدحام در محل‌های وقوع انفجار خودداری کنید تا هم امنیت خود را تامین کرده باشید و هم حضور تیم‌های امدادی و اورژانس تسهیل شود.
• تنها در موارد واقعاً اضطراری با اورژانس تماس بگیرید و از اشغال‌کردن خطوط و تماس‌های غیرضروری با این سامانه امدادی جدا خودداری کنید.
• افراد مسن، بیماران مزمن، کودکان و مادران باردار را تنها نگذارید و در اعلام اخبار ناگوار، حساسیت‌های روانی این عزیزان را در نظر بگیرید.
• تا این لحظه درخصوص تشعشات اتمی بنابر بررسی‌های مرجع ذی‌صلاح هیچ گونه مشکل و نگرانی وجود ندارد و کلیه اقدامات لازم برای بررسی و نظارت و رصد بطور مستمر در حال انجام است.
• اخبار را از منابع معتبر دنبال کنید.
• در بازنشر اخبار و تصاویر حوادث، مسئولانه و آگاهانه عمل کنید
• آگاهی، آرامش و همبستگی، مهم‌ترین راهکار مقابله با فشارهای روانی در بحران
• وضعیت سلامتی خود را به خانواده و دوستانتان اطلاع دهید.
• مراقبت ویژه از سلامت روانی کودکان و سالمندان در چنین شرایطی بسیار مهم است.
• افرادی که سابقه مشکلات سلامت روان دارند، در شرایط بحرانی نیازمند توجه ویژه ای هستند.
• برای حفظ سلامت روانی جامعه از انتشار تصاویر دلخراش خودداری کنید.

نکات ایمنی پس ازحملات نظامی

درصورت مواجهه با تخریب ساختمان‌های مسکونی پس از حملات نظامی،ضمن حفظ آرامش و خونسردی رعایت نکات ایمنی زیر برای حفظ جان است:

• خروج ایمن:اگر درساختمان آسیب‌دیده هستید،با احتیاط و بدون استفاده از آسانسور،ازمسیرهای ایمن خارج شوید.
• اجتناب ازنزدیکی به ساختمان‌های ناپایدار:ازساخت‌و سازهای تخریب‌شده یاترک‌خورده دوری کنید،زیرا احتمال ریزش وجود دارد
• ماسک بزنید:برای جلوگیری از تنفس گردوغبارو آلودگی‌های ناشی از تخریب،ازماسک یاپارچه مرطوب استفاده کنید.
• قطع گازو برق:درصورت امکان، شیر اصلی گاز وکلید برق را قطع کنید تا از انفجاریا آتش‌سوزی جلوگیری شود.
• دورشدن ازخطوط برق افتاده:به سیم‌ها وکابل‌های برق آسیب‌دیده نزدیک نشوید،چون ممکن است دارای جریان باشند.
• استفاده ازچراغ قوه:در تاریکی به جای شمع یاکبریت ازچراغ قوه استفاده کنید تاخطر انفجارناشی از نشت گازکاهش یابد.
• پناه‌گیری درمکان امن:اگر امکان خروج ندارید،در زیرمیزهای محکم یا دیوارهای داخلی ساختمان پناه بگیرید.
• کمک‌های اولیه:درصورت جراحت،زخم را تمیزنگه دارید و در صورت نیاز از بانداژ فشاری برای کنترل خونریزی استفاده شود.
• آب وغذای سالم:فقط از آب بطری یاجوشانده‌شده استفاده کنید و ازمصرف موادغذایی آلوده به گردوغبار یاموادشیمیایی خودداری کنید.
• هماهنگی بانیروهای امدادی:تا زمان حضورتیم‌های نجات،از شایعات دوری و فقط به دستورات مقامات رسمی عمل کنید.

 

چند توصیه پدافندی برای تخلیه ایمن و سریع در شرایط اضطراری وبحرانی

 

• اولویت خروج اضطرار ی به ترتیب از طبقه همکف و زیرهمکف شروع وسپس طبقات اول، دوم و طبقات بالاتر میباشد
• چنانچه در ساختمان راه های خروجی متعددی وجود دارد، با هماهنگی قبلی و توجیه و انجام تمرین، مسیرخارج شدن از راهروها و راه پله ها بر اساس اولویت صورت پذیرد؛
• در طبقات بالا اولویت تخلیه با مکان هایی است که به خروجی ها و راه پله ها نزدیکتر هستند؛
• از دویدن، ازدحام و فشار دادن به همدیگر پرهیز گردد؛
• فضاهای خطرناک مانند آزمایشگاه و کارگاه در اولویت تخلیه اند
• افراد می بایست در حین حرکت خود، در راهرو و راه پله ها، مراقب سایر همکاران یا همسایه ها و دیگر افراد در حال تخلیه، اشیای معلق یا سقوط کرده و موانع به وجود آمده باشند و اصول ایمنی را رعایت نمایند
• تقدم تخلیه با مجروحان، کودکان، سالمندان و افرادآسیب پذیر
• از آسانسور استفاده نگردد
• هنگام خروج اگر کیف دستی به همراه دارید روی سرتان قرار دهید ویا این که دستان خود را روی سرتان قرار دهید
• حین استفاده از راه پله یا پله های اضطراری، به نرده و حفاظ پله ها فشار وارد نشود
• در صورت استشمام بوی گاز، حتما شیر گاز را ببندید و در ادارات و ساختمان های بزرگ یک نفر و جانشین آن مسول این کار باشد.
• کارمندان یا ساکنان ساختمان های بزرگ می بایست در فضای باز که از قبل برا ی آنها پیش بینی شده است، تجمع نمایند
• پس از تجمع کارمندان یا ساکنان در فضای باز، باید کارمندان و ساکنین می بایست سرشماری شوند و فهرست افراد غایب به مسئولین ایمنی یا مسولین مرتبط گزارش گردد

 

در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟

 

• در وهله نخست، بهتر است مصدوم را به‌ آرامی از منبع حرارت نظیر آتش، بخار، مایعات داغ یا مواد شیمیایی دور و او را به محیطی ایمن منتقل کنید
• در مواردی که لباس در حال سوختن است، از پتوی غیر قابل اشتعال و یا غلتاندن مصدوم برای خاموش کردن شعله استفاده کنید.
• بلافاصله محل سوختگی را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه زیر جریان آرام آب خنک، آب لوله قرار دهید.
• استفاده از یخ یا آب بسیار سرد به علت انقباض عروق و آسیب بافتی، توصیه نمی شود.
• از مواد غیرپزشکی مانند روغن، سیب زمینی، خمیر دندان، کره، آرد، سفیده تخم ‌مرغ یا هرگونه ترکیبات سنتی بر روی محل سوختگی استفاده نکنید.
• در مواردی که عضوی از بدن مانند انگشت، دست یا پا قطع شده است، آن را در یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار داده و به همراه مصدوم به مرکز درمانی منتقل شود.

 

توصیه ها در شرایط اضطراری

 

1. پناهگیری فوری
• به نزدیک‌ترین پناهگاه یا زیرزمین بروید.
• اگر دسترسی ندارید: به پایین‌ترین طبقه ساختمان، راه‌پله‌های بتنی، یا اتاقی بدون پنجره بروید.
• از پنجره‌ها، دیوارهای خارجی و شیشه‌ها دور بمانید.
• به مصدومان کمک اولیه دهید (اگر آموزش دیده‌اید).
• مراقب آوار، شیشه‌های شکسته و سیم‌های برق باشید.
2. حفاظت از سر و بدن
• روی زمین دراز بکشید، سر خود را با دستان یا پتو بپوشانید.
• اگر کِسی کنارتان است (مخصوصاً کودکان) روی او خم شوید.
3. اخبار رسمی را دنبال کنید
• فقط به منابع معتبر گوش دهید:
• رادیو ملی ایران (صداوسیما)
• آژیرهای هشدار عمومی (در صورت فعال شدن).
• از شایعات در شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.
4. کیف اضطراری آماده کنید (اگر زمان دارید)
• آب، داروهای ضروری، چراغ قوه، پاوربانک، پول نقد، شناسنامه.

 

 

  

در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟

 

• در وهله نخست، بهتر است مصدوم را به‌ آرامی از منبع حرارت نظیر آتش، بخار، مایعات داغ یا مواد شیمیایی دور و او را به محیطی ایمن منتقل کنید
• در مواردی که لباس در حال سوختن است، از پتوی غیر قابل اشتعال و یا غلتاندن مصدوم برای خاموش کردن شعله استفاده کنید.
• بلافاصله محل سوختگی را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه زیر جریان آرام آب خنک، آب لوله قرار دهید.
• استفاده از یخ یا آب بسیار سرد به علت انقباض عروق و آسیب بافتی، توصیه نمی شود.
• از مواد غیرپزشکی مانند روغن، سیب زمینی، خمیر دندان، کره، آرد، سفیده تخم ‌مرغ یا هرگونه ترکیبات سنتی بر روی محل سوختگی استفاده نکنید.
• در مواردی که عضوی از بدن مانند انگشت، دست یا پا قطع شده است، آن را در یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار داده و به همراه مصدوم به مرکز درمانی منتقل شود.

 

 

چک‌لیست کامل اضطراری و کاربردی برای آمادگی در شرایط جنگ یا بحران

 

• کیف اضطراری (در یک کوله‌پشتی آماده داشته باش)
• شناسنامه، کارت ملی،نسخه الکترونیک،سند منزل و خودرو
• کارت بانکی و مقداری پول نقد
• نسخه‌ای از مدارک شناسایی روی فلش یا گوشی
• دفترچه آدرس و شماره تماس افراد مهم (اگر موبایل از کار افتاد)
• دفترچه یادداشت + خودکار
• موبایل + پاوربانک شارژ شده
• چراغ قوه + باتری یدکی
• سوت نجات یا سوت اضطراری
• ماسک + دستکش + الکل + دستمال مرطوب
• چاقوی چندکاره یا ابزار نجات
• کیسه زباله، نایلون ضخیم
• یک لیوان یا بطری فلزی مقاوم
• پتو نجات (فضایی) یا پتوی مسافرتی جمع‌شو
• چند بسته کبریت یا فندک ضد آب
• اسباب بازی کوچک برای آرامش کودک (در صورت داشتن بچه)

 

• مواد غذایی ضروری (حداقل برای ۲ هفته)

 

• کنسرو ماهی، لوبیا، خورشت
• برنج، نان خشک یا نان بسته‌بندی
• خرما یا توت خشک
• بیسکویت، شکلات انرژی‌زا
• آب معدنی (۳ لیتر برای هر نفر در روز)
• چای، قند، نمک، روغن کوچک
• داروهای ضروری و لوازم بهداشتی
• داروهای مصرفی روزانه، داروهای عمومی (استامینوفن، آنتی‌هیستامین، آنتی‌بیوتیک، قرص معده)
• پماد، باند، چسب زخم، بتادین، دستمال ، دستمال مرطوب، ضدعفونی کننده، صابون، نوار بهداشتی، پوشاک بچه

 

• آماده‌سازی خانه

 

• مکان امن (زیرزمین، اتاق بدون پنجره) مشخص شده
• نوار چسب برای شیشه‌ها
• چراغ نفتی یا چراغ خورشیدی (در صورت قطعی برق)
• منبع گرما جایگزین (بخاری کوچک یا پتو اضافه)
• منبع جایگزین آب (سطل، وان پر، یا بشکه)

 

• آماده سازی پیک نیک (درصورت قطعی گاز)

 

• سوخت

 

• پر نمودن باک خودرو

 

• ارتباطات

 

• رادیو باتری‌خور
• اپلیکیشن‌های بدون نیاز به اینترنت نصب شده (Bridgefy، Briar)
• مکان ملاقات خانوادگی در صورت قطعی ارتباط مشخص شده

 

• تخلیه احتمالی

 

• مسیرهای خروجی امن از شهر بررسی شده
• اطلاع از مکان پناهگاه‌های شهری
• هماهنگی با خانواده برای تخلیه سریع در صورت لزوم

 

• اقدامات روانی و حمایتی

 

• صحبت با کودکان و ایجاد حس امنیت
• همکاری با همسایه‌ها
• پیگیری اخبار از منابع معتبر
• محدود کردن استفاده از فضای مجازی برای حفظ آرامش ذهنی

 

• نکته رفتاری مهم

 

• پرهیز از خرید هیجانی (بیش از حد خرید کردن باعث کمبود و افزایش قیمت می شود)

 

 

 

 

توصیه های طب ایرانی برای تاب آوری جسمی روانی در شرایط بحران

 

بر اساس منابع طب حکمت بنیان سنتی ایرانی کنترل هیجانات یا اعراض نفسانی در حفظ سلامت انسان بسیار مهم بوده و یکی از شش اصل ضروری در پیشگیری از بیماریها شناخته شده است. با توجه به اینکه در شرایط بحران ضرورت حفظ آرامش و کنترل اضطراب و استرس بیش از پیش اهمیت دارد توصیه های طب ایرانی در جهت حفظ آرامش و تقویت قلب و قوای عمومی بدن به شرح زیر است:

 

تهویه مناسب بدن با انجام تنفس طبیعی

 

نفس کشیدن مناسب باعث تقویت‌قلب، تهویه مناسب بدن و اثر بر بهبود کارکرد سلولهای بدن می‌شود‌.

مرحله اول: دم عمیق بمدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه بینی: در این مرحله دمی قوی و عمیق انجام دهید طوری که ظرفیت ریه از پذیرش هوا کامل پر شود. نکته: دم باید دیافراگمی/ شکمی باشد، نه شانه‌ای سینه‌ای؛ یعنی هنگام دم عمیق باید شکم برآمده شود. نه اینکه شانه‌ها بالا برود یا فقط سینه منبسط شود.

مرحله دوم: مکث و حبس نفس بمدت ۳تا۴ ثانیه در این مرحله نفس را نگه‌دارید تا اندکی فشار حبس دم را حس کنید.

مرحله سوم: بازدم عمیق بمدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه دهان در این مرحله بازدمی قوی انجام دهید به طوری که با کمک عضلات شکم تمام هوای مانده در ریه‌بیرون برود.

مرحله چهارم :وقفه تا تنفس بعدی بمدت ۲ ثانیه در این مرحله ریه در حال استراحت و سکون است و برای سیکل بعدی آماده میشود.

نکات کاربردی در تنفس طبی

• در طول روز ۳ تا ۵ نوبت، هر نوبت ۱۲ تا ۱۵ سیکل این تنفس را انجام دهید.
• بسیار بهتر است که دست کم یک نوبت این تنفس، در هوای خنک تازه صبحگاهی و یک نوبت نیز پیش از خواب انجام شود
• بسیار خوب است در حین تنفس از افشانه‌ها و بوهای‌خنک مانند بوی گلاب، بوی خیار، بوی پوست پرتقال، بوی به و بوی سیب بهره ببریم.

 

1. بوییدنی های آرامبخش

رایحه ها میتوانند با کاهش استرس و تنش به بهبود خواب نیز کمک کنند مانند:

• بوئیدن گلاب و گل محمدی یا گل سرخ گل نرگس و گل مریم(بسته به شرایط فردی و در صورت عدم آلرژی)
• بوییدن لیمو، خیار، بوی سیب تازه، پرتقال، نارنج
• این رایحه ها و اسانس های آرامبخش را میتوان رقیق کرده و در داخل یک آبپاش ریخته و در هوا اسپری را کرد

 

1. نوشیدنی ها و آبمیوه های مناسب

با اثر شادی بخشی و تقویت قلب مفید هستند:

• آب سیب، آب سیب و هویج همراه قدری از پورۀ آنها، آب کامل پرتقال (همراه با بخش سفید)
• شربت عسلاب ساده :یک استکان آب حدود ١۵۰ سی‌سی + یک قاشق مرباخوری عسل
• شربت گلاب و زعفران: شربت عسلآب ساده + ٢ تا ٣ قاشق غذاخوری گلاب + زعفران حدود ١۵۰ میلیگرم (به‌اندازه‌ای که رنگ و بوی زعفران بطور ملایم محسوس باشد)
• شربت تخم بالنگو یا تخم شربتی همراه با گلاب: شربت عسلآب ساده + ٢ تا ٣ قاشق غذاخوری گلاب + ١ قاشق چایخوری تخم بالنگو (حدود ٢۰ دقیقه پس از آمیختن، هم زده و نوشیده شود)
• شربت عسلاب نارنجی: شربت عسلآب ساده + ١ تا ٢ قاشق‌غذاخوری آب نارنج تازۀ‌ صاف‌نشده
• شربت جلاب لیمویی: ۷ پیمانه شکر نیم پیمانه سرکه، ۲ پیمانه آبلیمو، ۲ پیمانه گلاب، ۱ پیمانه عرق نعناع، ۱ پیمانه بیدمشک، کمی زعفران. افرادی که دچار سرفه، ضعف روده یا بیماری‌های اعصاب هستند نباید در مصرف لیمو زیاده‌روی کنند. مزاج شربت حاضر، به شرطی که زعفران زیادی نداشته باشد، رو به اعتدال است. بنابراین اکثر افراد، در تمام فصول سال می‌توانند آن را مصرف کنند. ️زعفران، گلاب، بیدمشک، و نعنا همگی از نظر طب ایرانی، مقوی قلب و در نتیجه خاصیت شادی‌بخشی دارند. ️اضافه کردن تخم بالنگو، تخم ریحان یا تخم شربتی به این ترکیب بر اثرات تقویت قلب آن می‌افزاید. بنابراین مصرف این شربت برای کنترل اضطرب، غم و تقویت قلب موثر است خانم‌های باردار، به ویژه در ابتدای حاملگی، در مصرف زعفران یا تخم‌های لعابدار این شربت زیاده‌روی نکنند.
• احتیاط مصرف: افراد مبتلا به دیابت در مصرف شربتها احتیاط کنند.
1. خواراکی های مناسب
• مصرف بیشتر خورشت‌ها و خوراک‌های دارای میوه سیب و به، کمپوت سیب طبیعی با کمی گلاب و هل، فالوده سیب (دستور تهیه: یک تا دو عدد سیب رنده شده با گلاب و کمی زعفران به عنوان میان‌وعده مصرف شود.)
• پلوهای مخلوط مانند ماش‌پلو، هویج‌پلو
• خم‌مرغ پخته سفت نشده
• شیره انگور، شله‌زرد (در صورت دیابت کم شیرین تهیه شود)
• بادام به ‌صورت خام (مانند شیربادام) یا پخته شده به شکل حریره بادام مفید است و توصیه می‌شود.
2. دمنوش های مناسب
• دمنوش برگ بادرنجبویه اصلی، دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران، دمنوش بهارنارنج و گل محمدی، دمنوش نعنا، دمنوش لیموعمانی و نعنا، دمنوش به و سیب، دمنوش سیب و دارچین، دمنوش هل و دارچین

روش تهیه و احتیاطات مصرف برگ بادرنجبویه

نخست مطمئن شوید که برگ بادرنجبویه اصلی در دست دارید: راه تشخیص ساده، ادراک بوی لیمویی ازبرگ کف ما ل شدۀ بادرنجبویۀ اصلی است.

روزی دو بار، هر بار حدود ٣ گرم از برگ بادرنگبویه را در قوری چینی ریخته، با یک لیوان آب جوش به مدّت١۵ دقیقه روی بخار دم کنید. سپس تا گرم است آن را صاف کرده با کمی عسل یا نبات زرد، یک ساعت پیش از غذا یا دو ساعت پس از غذا بنوشید.

منع و احتیاط مصرف:

مصرف مداوم برگ بادرنگبویه در مبتلایان کم کاری تیروئید مجاز شمرده نمیشود

در بارداری نیز به خاطر اثرات منقبض کنندۀ رحمی و اثرات ضدتیروئیدی بر روی جنین، نباید مصرف شود

• دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران

روش تهیه و مصرف دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران

مقدار مصرف روزانه برای یک فرد بالغ:

حدود ۵ گرم گل گاوزبان + یک لیموعمانی خشک خردشده + حدود ١۵۰ میلی گرم زعفران )به انداز ه ای که رنگ و بوی زعفران بطور ملایم محسوس باشد(.

دستور تهیه

ابتدا گل گاوزبان را در حجم حدود ٢۵۰ س یسی آبجوش بمدت ۱۵ دقیقه آرام و ملایم بجوشانید. سپس لیموعمانی خشک خردشده به آن بیافزایید و اجازه بدهید ۵ دقیقه دیگر بطور ملایم بجوشد. در آخر زعفران را بیافزایید و شعله را خاموش کنید و ١۰ دقیقه به حال خود بگذارید و سرانجام پس از صاف کردن، گرم بنوشید.

لیمو هم دمنوش را خوشرنگ و خوشگوار می کند و هم برای تپش قلب اضطرابی همراه با داغی بدن و سینه و صورت سودمندتر است. افزودن مقدار اندکی عسل یا نبات به این جوشانده اشکالی ندارد ولی این شیرینی باید ملایم باشد.

احتیاط مصرف

مصرف جوشانده گل گاوزبان در پرفشاری خون بویژه در مواردی که فشارخون بالا در افراد تنومند و پرخون رخ داده باشد، ملاحظاتی دارد و گاه می تواند بحران )کریز( پرفشاری خون ایجاد کند. بنابراین آن را یک داروی گیاهی ایمن برای کاهش فشار خون بالا نمی شناسیم.

1. مقوی های زوداثر برای افزایش کارآیی جسمی روانی

درشرایطی که فرصت کافی برای غذا خوردن وجود نداشته باشد استفاده از این ترکیبات بخشی از انرژی و ریز مغذیهای مفید برای سیستم عصبی را فراهم میکند

• شیرۀ بادام بصورت تنها یا ترکیبی: ١۰تا ١٢ عدد مغز بادام درختی شیرین را یک شب در آب بخیسانید، صبح روز بعد آنها را پوست بگیرید و همراه با یک لیوان آبِ ولرم در مخلو ط کن بصورت همگن درآورید و سپس یک قاشق مرباخوری عسل بیفزایید و تازه بنوشید. می توانید تعداد ۵ تا ٧ عدد مغز پسته، یا یک قاشق مرباخوری پودر نارگیل هم به این مخلوط اضافه کنید
• عسل زیرزبانی: یک قاشق چا یخوری عسل طبیعی )ترجیحاً بصورت گرماندیده و رُ س بسته( زیر زبان بگذارید و اجازه بدهیدآهسته آهسته زیر زبان باز شود و با بزاق آمیخته گردد. سپس به آرامی و بدون شتاب آن را فرودهید.
• شیرۀ انگوریا شیره توت: هر ۶۰ تا ٩۰ دقیقه، دو قاشق غذاخوری شیرۀ انگور در دهان ریخته، آرا م آرام بطور تدریجی فرو دهید.
• ارده و ارد ه شیره: هر ۶۰ تا ٩۰ دقیقه یک تا دو قاشق مرباخوری میل کنید.
1. پرهیز از مصرف برخی مواد

که علایم استرس را افزایش میدهند این مواد بخصوص برای افرادی که دچار اختلالات اضطرابی، بی خوابی یا بدخوابی یا علایم جسمانی مانند همچون خشکی و زبری پوست، شکنندگی ناخن، بواسیر، شقاق مقعد هستند بیشتر مضر است:

• سرکه، آبغوره، آبلیمو، ترش یهای خانگی یا بازاری
• پنیر شور، خیارشور، آجیل شور، مصرف زیاد نمک
• زنجبیل، خردل، فلفل سیاه
• سیر، پیاز تند، فلفل قرمز، شاهی، تره، پیازچه،
• سسهای تند و تیز
• ذرت بوداده، نان خشک
• گوشت گاو، گوش تهای صنعتی مانند کالباس وسوسیس
• میرزاقاسمی، غذاهای سر خ کرده، غذاهای کبابی خشک، چیپس، پفک
• خرمای خشک، عسل کهنه
• مصرف بیش از دو فنجان قهوه، نسکافه، و چای سبز در شبانه‌روز توصیه نمی‌شود. این نوشیدنی‌ها محرّک سیستم عصبی هستند و گرچه در کوتاه‌مدّت موجب انگیختگی هشیاری و احساس بهبود انرژی می‌شوند اما در مصرف زیاد یا مداوم از طریق تحریک سیستم عصبی و اندوکرین موجب فرسایش و خستگی می‌گردند. بمنظور افزایش بهره‌وری جسمی‌_روانی، بهتر است بجای این محرکها، روزی ٢ تا ۴ استکان چای سیاه‌ غیرعطری همراه با هل، گل محمدی، قدری زعفران و دارچین بنوشید
1. سایر توصیه ها

برای حفظ آرامش و دور کردن تنشها و هیجانات روحی رعایت توصیه های زیرمفید است:

• دلها با یاد خداوند آرام می گیرد. رابطه معنوی خود را با خداوند به وسیله عبادت و مناجات تقویت نمایید و در مشکلات و سختی ها به او توکل کنید. برای تقویت رابطه با خداوند راه های مختلفی وجود دارد که هر کس با توجه به شناختی که از خود دارد و با استفاده از راهنمایی های دانشمندان ربانی به آن دست خواهد یافت.
• عواطف و هیجانات خود را سرکوب نکنید و آنها را با نزدیکان و دوستان شفیق در میان بگذارید.
• به موقع بخندید و به موقع گریه کنید. از گریه کردن شرم نداشته باشید و آن را سرکوب نکنید زیرا گریه باعث تخلیه شدن بخارات و مواد نامناسب از بدن می شود.
• تماشای تلویزیون و دنبال کردن اخبار ناراحت کننده را محدود کنید
• قسمتی از وقت خود را به کارهای مورد علاقه خود مانند مطالعه، گوش دادن به قصه های رادیو، صوت زیبای قرآن و موسیقی های آرا مبخش اختصاص دهید.
• از استفاده بیش از حد از تلفن همراه و وقت گذرانی در دنیای مجازی بپرهیزید.
• در حد توان خود به دیگران کمک کنید. احساس رضایتی که از این کار نصیب شما می شود، بسیاری از تنش های روحی شما را کم خواهد کرد.

 

 

رسانه های آموزشی:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع آموزشی

 راهنماي آمادگي در برابر بلایا 

  کتاب برنامه ملی و پاسخ نظام سلامت در حوادث و سوانح

دانلود فایل آموزشی توجیهی اجرای برنامه دارت در مراکز و خانه های بهداشت تابعه 

طرح درس و اسلاید های تربیت مربی برنامه دارت DART

 دانلود فایل جامع معرفی برنامه های واحد خطر و بلایا فایل pdf      فایل پاور پوینت

منابع آموزشی بحران 

 

فرم ها،دستورالعمل هاو چک لیست ها

 

 دانلود فرم گزارش وضعیت(SitRep)

 دانلود چارچوب ملی پاسخ به حوادث و بلایا در نظام سلامت National Response Framework

جهت دانلود دستورالعمل برنامه سارا لطفا اینجا کلیک فرمایید

دانلود دوره آموزشی ارزیابی و کاهش آسیب پذیری واحدهای بهداشتی ویژه بهورزان ١۴۰١ 

 دانلود كاهش آسيب پذيري سازه اي و غيرسازه اي Structural and Nonstructural Safety (SNS)

دانلود دستورالعمل SNS

دانلود راهنمای آموزشی SNS

 

دستورالعمل های حواد شیمیائی، بیولوژیک، پرتوی و هسته ای CBRNE

 

مدیریت حوادث شیمیائی ، بیولوژیک ، پرتوی و هسته ای CBRNE

الزامات بیمارستان سطح دوم اقدام برای پاسخ به مصدومین پرتوی 

دستورالعمل شرایط  ویژگی های انبارهای مواد شیمیایی 

دستورالعمل نهایی پرتویی بیمارستانی1404 

دستورالعمل نهایی اورژانس پیش بیمارستانی 1404 

تجهیزات بیمارستانی CBRNE 

مجموعه راهنمای برنامه ریزی توزیع ید پایدار

الزامات CBRNE تجهیزات بیمارستانی 

دستورالعمل دارو و تجهیزات اورژانس پیش بیمارستانی (آمبولانس- ویرایش 1-6) 

 

 

چک لیست های پایش برنامه خطر بلایا و حوادث:

         - دانلود چک لیست پایش برنامه خطر بلایا و حوادث

         - شاخص خلاقیت و بازخورد

         - چک لیست امور قرار داد ها و کارکنان شاغل در انبار    سوالات باز امور قرارداد ها

 

 

سناریو های بحران

دانلود شیوه اجرای مانور تمام ‌عیار مدیریت مخاطرات طبیعی با محوریت زلزله مبتنی بر سناریو ترکیبی فایل pdf

دانلود شیوه اجرای مانور تمام ‌عیار مدیریت مخاطرات طبیعی با محوریت زلزله مبتنی بر سناریو ترکیبی فایل word