- خبر
- پوستر روز شمار
- خطرات سلامتی سیگارهای الکترونیکی
- حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات
- فیلم
- خبر
- پوستر روز شمار
- خطرات سلامتی سیگارهای الکترونیکی
- حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات
- فیلم
خبر
هر ساله به مناسبت گرامیداشت روز جهانی دخانیات اقدامات گسترده ای حول محور شعار سازمان جهانی بهداشت به منظور ارتقاء فرهنگ جامعه جهانی در مورد اثرات زیان بار استفاده از محصولات دخانی و پیشگیری از مصرف دخانیات انجام می شود.
شعار سازمان جهانی بهداشت در روز جهانی بدون دخانیات در سال 2025بر عنوان «پرده برداری و افشای تکنیک های صنعت دخانیات در مورد جذاب نمودن دخانیات و محصولات نیکوتینی »تاکید دارد.
در طول این هفته، مجموعه‌ای از برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای در شهرستان اجرا خواهد شد تا اقشار مختلف جامعه با مضرات دخانیات آشنا شوند و راهکارهای پیشگیری و ترک مصرف آن را بیاموزند.
خطرات سلامتی سیگارهای الکترونیکی
خطرات سلامتی سیگارهای الکترونیکی برای نوجوانان و جوانان و کودکان
سیگارهای الکترونیکی بسیار اعتیادآور، به ویژه برای نوجوانان و جوانان هستند و برای سلامتی مضر می باشند. سیگارهای الکترونیکی و مایعات سیگار الکترونیکی، حتی اگر برچسب "فاقد نیکوتین" داشته باشند، ممکن است حاوی نیکوتین باشند،. در حالی که اثرات طولانی مدت سلامتی به طور کامل شناخته نشده است، اما ثابت شده است که آنها مواد سمی تولید می کنند. بسیاری از سیگارهای الکترونیکی حاوی مواد شیمیایی سرطان زا شناخته شده هستند و استنشاق آن ها خطر ابتلا به سرطان و برخی از بیماری های قلبی و ریوی را افزایش می دهند.
در کوتاه مدت، استفاده از سیگارهای الکترونیکی ممکن است باعث مشکلات تنفسی و سرفه شود. باتری های سیگار الکترونیکی معیوب باعث آتش سوزی و انفجارهایی شده است که کاربر را در معرض خطر آسیب جدی و سوختگی قرار می دهد.
استفاده از سیگارهای الکترونیکی میتواند بر رشد مغز تأثیر بگذارد و منجر به اختلالات یادگیری برای جوانان شود. قرار گرفتن در معرض نیکوتین در طول سالهای نوجوانی میتواند به رشد مغز آسیب برساند و خطر اعتیاد به مواد مخدر را در آینده افزایش دهد. جوانانی که از سیگارهای الکترونیکی استفاده می کنند ممکن است بیشتر از سیگارهای معمولی استفاده کنند.
قرار گرفتن جنین در معرض سیگارهای الکترونیکی میتواند بر رشد جنین در زنان باردار تأثیر منفی بگذارد. قرار گرفتن در معرض بخارات ناشی از سیگارهای الکترونیکی نیز خطراتی را برای اطرافیان به همراه دارد. مایعات الکترونیکی میتوانند کودکان و بزرگسالان را از طریق بلع یا تماس با پوست مسموم کنند. علائم مسمومیت با نیکوتین شامل تعریق سرگیجه استفراغ و افزایش ضربان قلب است. مایعات الکترونیکی همچنین در صورت استنشاق بلعیدن یا ریختن روی پوست میتوانند برای کودکان خرد سال خطرناک باشند. یک کودک خردسال ممکن است در اثر مقادیر بسیار کم نیکوتین بمیرد اثرات مسمومیت با نیکوتین میتواند خیلی سریع ظاهر شود. گزارشاتی حاکی از بلعیدن مایعات سیگارهای الکترونیکی و مرگ کودکان منتشر شده است. اگر فکر می کنید کودک شما ممکن است در معرض نیکوتین قرار گرفته باشد باید فورا به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید یا با امبولانس تماس بگیرید.
انجام اقدام فوری برای محافظت از کودکان در برابر سیگارهای الکترونیکی ضرورت دارد.
اقدامات فوری برای کنترل سیگارهای الکترونیکی برای محافظت از کودکان و همچنین افراد غیر سیگاری و به حداقل رساندن آسیبهای بهداشتی برای جمعیت مورد نیاز است. سیگارهای الکترونیکی به عنوان محصولات مصرفی برای ترک مصرف دخانیات در سطح جامعه موثر نیستند در عوض شواهد هشدار دهنده ای در مورد اثرات نامطلوب بر سلامت جمعیت پدیدار شده است.
سیگارهای الکترونیکی کودکان را از طریق فضای مجازی رسانه های اجتماعی و افراد تأثیر گذار با حداقل ۱۶۰۰۰ طعم مورد هدف قرار می دهند برخی از این محصولات از شخصیتهای کارتونی استفاده می کنند و دارای طراحیهای شیکی هستند که برای نسل جوان جذابیت دارد کودکان ۱۳ تا ۱۵ ساله در تمام مناطق سازمان جهانی بهداشت با نرخی بالاتر از بزرگسالان از سیگارهای الکترونیکی استفاده میکنند در کانادا میزان استفاده از سیگار الکترونیکی در بین افراد ۱۶ تا ۱۹ ساله بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ دو برابر شده است و در انگلستان تعداد کاربران جوان در سه سال گذشته سه برابر شده است. بر اساس شواهد رو به رشد استفاده از سیگارهای الکترونیکی توسط کودکان و نوجوانان و آسیب های سلامتی اقدامات فوری و قاطعانه برای جلوگیری از سیگارهای الکترونیکی و مقابله با اعتیاد به نیکوتین در کنار رویکرد جامع برای کنترل دخانیات و با توجه به شرایط ملی ضروری است.
توصیه هایی برای والدین
شما به عنوان والدین و مراقب نقش مهمی در محافظت از کودکان در برابر سیگارهای الکترونیکی دارید. بهترین راه برای محافظت از فرزندانتان این است که هرگز در خانه ماشین یا مکانهای دیگری که ممکن است کودکان در آن نزدیکی باشند سیگار نکشید قرار گرفتن غیر فعال در معرض بخار سیگار الکترونیکی برای کودکان و جوانان مضر است. در اکثر ایالتها و مناطق استرالیا استفاده از سیگارهای الکترونیکی در خودروهایی که کودکان زیر ۱۶ سال در آن حضور دارند، غیر قانونی است.
والدین باید در مورد مضرات سیگارهای الکترونیکی بیاموزند مهم است که با نوجوان خود در مورد خطرات سیگار الکترونیکی برای سلامتی صحبت کنید بسیاری از نوجوانان این تصور غلط را دارند که سیگارهای الکترونیکی بی خطر هستند دانستن اینکه دستگاههای مختلف چگونه به نظر میرسند و کلمات مختلفی که جوانان ممکن است برای توصیف استفاده از سیگارهای الکترونیکی استفاده کنند مفید است. این به شما کمک می کند تا در مورد سیگارهای الکترونیکی با نوجوان خود صحبت کنید در نهایت اگر از مصرف کنندگان سیگار الکترونیکی هستید، سیگارهای الکترونیکی و مایعات الکترونیکی را همیشه در دور از دسترس کودکان قرار دهید. والدین می توانند با استفاده نکردن از سیگارهای الکترونیکی به ویژه زمانی که کودکان در اطراف هستند، الگو باشند.
مواد موجود در سیگارهای الکترونیکی و آئروسل آنها
. نیکوتین یک ماده شیمیایی بسیار اعتیاد آور است که میتواند به رشد مغز نوجوانان آسیب برساند.
. مواد شیمیایی سرطان زا
. فلزات سنگین مانند نیکل قلع و سرب
ذرات ریز که میتوانند به اعماق ریه ها استنشاق شوند.
. ترکیبات آلی فرار
. طعم دهنده هایی مانند دی ،استیل یک ماده شیمیایی مرتبط با یک بیماری جدی ریوی برخی از طعم دهنده های مورد استفاده در سیگارهای الکترونیکی ممکن است برای خوردن بی خطر باشند اما برای
استنشاق مناسب نیستند زیرا ریه ها مواد را متفاوت از روده پردازش می کنند.
دانستن اینکه سیگارهای الکترونیکی حاوی چه موادی هستند دشوار است به عنوان مثال برخی از سیگارهای الکترونیکی که به عنوان حاوی صفر درصد نیکوتین به بازار عرضه میشوند حاوی نیکوتین هستند. بسیاری از سیگارهای الکترونیکی حاوی نمک نیکوتین هستند. این موارد به افراد اجازه میدهد تا سطوح بالایی از نیکوتین را بدون تجربه سختی نیکوتین آزاد مصرف کنند.
حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات
حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانیات با قوانین بازدارنده و موثر
کشور جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ به معاهده بین المللی کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت ملحق شد و متعاقب آن قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و آیین نامه اجرایی آن در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی و هیأت وزیران رسید در سال ۱۳۹۴ نیز پروتکل ریشه کنی تجارت غیر قانونی محصولات دخانی بعنوان دومین معاهده بین المللی وضع شده در این حوزه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
بررسیها نشان میدهد که در کشور ما خلا قانونی در بحث کنترل دخانیات وجود ندارد، اما برای اثر بخشی بیشتر این قوانین و حفاظت آن به نظارت عالیه از سوی مجلس شورای اسلامی و حمایت اجرای آن از سوی قوه قضاییه دادستانهای محترم سراسر کشور نیاز است. اهمیت موضوع نظارت بر قوانین وضع شده تا جایی است. که قانونگذار دو عضو محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را به عنوان ناظر بر عملکرد ستاد کشوری کنترل دخانیات که خود نقش نظارتی بر اجرای قوانین دارد را تعیین کرده است. وضعیت اجرایی شدن مصوبات این ستاد پس از تایید ریاست جمهوری مصداق بارز توجه بخش قانون گذاری کشور و تعهدات دستگاه های اجرایی در این زمینه میباشد. بدیهی است با توسعه صنایع دخانی در کشور بیشتر از هر زمان دیگر نیاز به تقویت و بازنگری قوانین موجود با تاکید بر محافظت از کودکان و سلامت عمومی از منافع واگذار شده به صنایع دخانی می باشد.
راهکارهای کاهش تقاضای دخانیات سازمان جهانی بهداشت
سازمان جهانی بهداشت شش راهکار کاهش تقاضای دخانیات را در اجرای اهم مفاد کنوانسیون کنترل دخانیات اعلام نموده است و کشورهای جهان را بر اساس عملکردشان در اجرای این راهکارها هر دو سال یکبار رتبه بندی می نماید:
- محافظت از مردم در برابر دود دخانیات دود دخانیات دود دست دوم
- کمک به ترک استعمال دخانیات
- هشدار به مردم در خصوص خطرات مصرف دخانیات
- اجرای ممنوعیت کامل تبلیغات ترویج دخانیات و حمایت مالی صنایع دخانی
- افزایش مالیات بر دخانیات
- پایش مصرف دخانیات و سیاست های پیشگیرانه
اهم مفاد مصوب در قوانین کنترل دخانیات کشور در راستای راهکارهای کاهش تقاضا
محافظت از مردم در برابر دود دخانیات دود دست دوم
طبق ماده ۱۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و تبصره ۱ آن مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی ممنوع بوده و متخلف از این قانون مستوجب جزای نقدی است و مطابق ماده ۷ آیین نامه اجرایی این قانون به منظور حفظ سلامت عمومی به ویژه محافظت در مقابل استنشاق تحمیلی دود محصولات دخانی استعمال این مواد در اماکن عمومی ممنوع است. طبق ماده ۱۳ این قانون برای رعایت سلامت کارکنان در محیط کار استعمال دخانیات در نهادهای موضوع ماده (۱۸) قانون رسیدگی به تخلفات اداری ممنوع و در صورت تخلف چنانچه مرتکب از کارکنان نهادهای مذکور باشد به حکم هیأت رسیدگی به تخلفات اداری به یکی از تنبیهات مقرر در بندهای (لف) و (ب) ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری و در صورت تکرار در مرتبه سوم تنبیه مقرر در قانون برای وی در نظر گرفته خواهد شد.
تعریف اماکن عمومی
بر اساس بند ۸ ماده ۱ آیین نامه قانون جامع کنترل دخانیات اماکن عمومی به محلهایی اطلاق می شود که محل استفاده و مراجعه عمومی مردم است؛ از قبیل اماکن متبرکه دینی مساجد، مصلی ها کارخانجات بیمارستان ها درمانگاهها مطب ها سالنهای نمایش سینماها فضاهای عمومی مهمانخانه ها هتل ها و مهمانسراها و میهمان پذیرها خوراک سراها رستورانها قهوه خانه ها چایخانه ها کارخانجات گنجینه ها موزه ها) پایانه های مسافربری فروشگاههای بزرگ اماکن فرهنگی و فرهنگسراها کتابخانه های عمومی اماکن ورزشی مدارس دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی وسایل نقلیه عمومی مؤسسات و سازمانهای دولتی و عمومی نهادهای انقلاب اسلامی بانکها شرکتهای دولتی و شهرداریها و هر نوع مرکز و محل جمعی دیگر
به علاوه بر اساس ماده ۳۶ آیین نامه اجرایی قانون اصلاح ماده ۱۳ قانون مواد خوردنی آشامیدنی آرایشی و بهداشتی - مصوب ۱۳۹۲٫۰۳٫۱۸ - مالکین مدیران و متصدیان کلیه مراکز و اماکن مشمول این آیین نامه موظف به رعایت قوانین و مقررات مربوط به دخانیات از نظر شرایط فروش ممنوعیت مصرف کارکنان ممنوعیت مصرف عمومی و اطلاع رسانی مناسب می باشند.
سامانه تلفنی ۱۹۰ نیز برای رسیدگی به شکایات بهداشتی راه اندازی شده است و مردم میتوانند تخلفات مشاهده شده در اماکن عمومی و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی را گزارش دهند.
کمک به ترک استعمال دخانیات
طبق ماده ۹ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی موظف است. فعالیت های پیشگیرانه درمان و توانبخشی افراد مبتلا به مصرف فرآورده های دخانی و خدمات مشاوره ای ترک دخانیات را در خدمات اولیه بهداشتی ادغام و زمینه های گسترش و حمایت از مراکز مشاوره ای درمانی غیر دولتی ترک مصرف مواد دخانی را فراهم نماید.
در این راستا از سال ۱۳۹۶ خدمات غربالگری و درمان مصرف دخانیات در نظام مراقبتهای اولیه ادغام شد. در کلیه مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی کشور کارشناسان آموزش دیده نسبت به شناسایی مراجعین مصرف کننده مواد دخانی تشویق و کمک به این افراد برای ترک مصرف دخانیات اقدام می کنند. خط ملی تلفنی مشاوره ترک دخانیات به شماره ۴۰۳۰ نیز در سال ۱۴۰۰ راه اندازی و اعلام عمومی گردید تا مردم بتوانند از طریق تلفنی مشاوره لازم را برای توقف مصرف دخانیات خود دریافت نمایند.
هشدار به مردم در خصوص خطرات مصرف دخانیات
این راهکار کاهش تقاضا در راستای اجرای مواد ۱۱ و ۱۲ کنوانسیون کنترل دخانیات که بر اساس آن دولت های عضو متعهد به درج پیامهای هشدار دهنده روی بسته بندی محصولات دخانی و آموزش و اطلاع رسانی لازم برای تنویر افکار عمومی شده اند تعیین گردیده است.
بر اساس ماده ۵ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات پیامهای سلامتی و زبانهای دخانیات باید مصور و حداقل پنجاه درصد (۵۰) سطح هر طرف پاکت سیگار تولیدی - وارداتی را پوشش دهد. طبق تبصره این ماده قانونی استفاده از تعابیر گمراه کننده مانند ملایم لایت سبک و مانند آن ممنوع گردیده است.
در اجرای قانون و تبصره فوق دستور العمل بسته بندی محصولات دخانی در سال ۱۳۸۸ در ستاد کشوری کنترل دخانیات تصویب و پیامهای تصویری برای درج روی بسته بندی محصولات دخانی به وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شده است. به منظور افزایش اثر بخشی تصاویر هشدار دهنده بهداشتی و کاهش فضای تبلیغاتی صنایع دخانی روی بسته بندی این محصولات درخواست اجرای سیاست بسته بندی ساده محصولات در جلسه دهم ستاد کشوری کنترل دخانیات تصویب و به وزارت صنعت معدن و تجارت ابلاغ شده است.
در راستای اجرای مفاد معاهده مذکور در حوزه آموزش و اطلاع رسانی عمومی با استفاده از ظرفیت شبکه بهداشت و درمان کشور و از طریق کارکنان بهداشتی در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی آموزش هایی طبق بسته های خدمت تدوین شده برای جمعیت تحت پوشش دانشگاههای علوم پزشکی و مراجعین به این مراکز در طول سال اجرا می شود بسته های آموزشی تهیه شده برای صنوف نیز از طریق آموزشگاه های اصناف برای متصدیان واحدهای صنفی ارایه میشود از سوی دیگر هر ساله با برگزاری پویش هفته ملی بدون دخانیات اقداماتی هماهنگ در سراسر کشور برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی عمومی انجام میگیرد. با توجه به اهمیت آموزش و مهارت آموزی برای پیشگیری از دخانیات در بین کودکان و یافته های علمی که نشان می دهد چنانچه فرد تا قبل از سن ۱۸ سالگی مصرف دخانیات را تجربه نکند احتمال سیگاری شدن او در آینده بسیار کم خواهد بود، ضرورت دارد نسبت به تقویت برنامه آموزشی دانش آموزان در طول سالهای تحصیل تمهیداتی اندیشیده شود و همچنین برنامه دانشگاههای بدون دخانیات در سراسر دانشگاههای کشور نهادینه شود.
اجرای ممنوعیت کامل تبلیغات ترویج دخانیات و حمایت مالی صنایع دخانی
ماده ۱۳ کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات (FCTC) کشورهای عضو را نسبت به ممنوعیت جامع و کامل تبلیغات مواد دخانی چه در داخل و چه در خارج از مرزهای خود متعهد نموده است. طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوب سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی هر نوع تبلیغ حمایت تشویق مستقیم و غیر مستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع می باشد و بر اساس ماده ۱۰ آن انجام هر گونه تبلیغات مغایر با این قانون و آئین نامه اجرایی آن جرم و مستوجب مجازات نقدی می باشد و دادگاه مکلف است علاوه بر مجازات دستور جمع آوری محصولات مورد تبلیغ را صادر نماید.
علاوه بر قوانین اشاره شده بر اساس بند (ج) ماده ۷ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵ هر گونه تبلیغات خدمات و کالاهای آسیب رسان به سلامت بر اساس تشخیص و اعلام وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران از سوی همه رسانه ها ممنوع می باشد.
مالیات محصولات دخانی
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی افزایش ۱۰ درصدی مالیات موجب کاهش ۵ درصدی مصرف در کشورهای در حال توسعه و کاهش ۴ درصدی در کشورهای توسعه یافته میگردد. سازمان بهداشت جهانی و بانک جهانی مالیات دخانیات به میزان ۷۵ درصد قیمت خرده فروشی را موثرترین راهکار پیشگیری و کاهش شیوع استعمال دخانیات پیشنهاد داده است. طبق اعلام این سازمان افزایش مالیات به میزانی که موجب افزایش ۲۰ درصدی قیمت محصولات دخانی شود میتواند بیش از ۱۰ میلیون مرگ و میر زودهنگام ناشی از مصرف دخانیات را در طول ۵۰ سال آینده پیشگیری کند که در این فاصله با حفظ حدود ۲۱۲ میلیون سال عمر درآمدی بیش از ۱.۶ تریلیون دلار اضافی را برای کشورهای جهان به ارمغان خواهد آورد. چنانچه این افزایش مالیات موجب افزایش ۵۰ درصدی قیمت محصولات دخانی شود میتواند بیش از ۲۷ میلیون مرگ و میر زودهنگام ناشی از آن را در طول ۵۰ سال آینده پیشگیری کند که در این فاصله با حفظ حدود ۵۳۵ میلیون سال عمر درآمدی بیش از ۳ تریلیون دلار اضافی را برای کشورهای جهان خواهد داشت برای ارائه چشم اندازی از این ارقام اگر همه کشورها مالیات بر دخانیات را ۵۰ درصد افزایش دهند تعداد مرگ و میری که جلوگیری میشود معادل کاهش تمام مرگ و میرهای سرطانی جهانی در مدت سه سال حدود ۸ میلیون نفر در سال خواهد بود.
قوانین مالیاتی وضع شده در کشور
قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰
ماده ۲۶ - انواع سیگار و محصولات دخانی
انواع سیگار و محصولات دخانی به شرح زیر مشمول مالیات و عوارض میشوند
۱ - سیگار توتون پیپ و تنباکوی تولید داخلی بیست و پنج درصد (۲۵)
۲ - سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل با نشان بین المللی که فهرست آن هر سال توسط وزارت صنعت معدن و تجارت تهیه و با تصویب هیأت وزیران ابلاغ میشود، چهل درصد (۴۰)
٣- سیگار توتون پیپ و تنباکوی وارداتی شصت و پنج درصد (۶۵)
۴ - توتون خام وارداتی ده درصد (۱۰)
۵- توتون فرآوری شده وارداتی خرمن توتون سی و پنج درصد (۳۵)
تبصره ۱ نرخ های تعیین شده از سال دوم اجرای قانون هر سال پنج واحد درصد افزایش می یابد در اجرای تبصره این ماده قانونی نرخهای وضع شده در سال ۱۴۰۳ پانزده درصد افزایش یافته است.
بند الحاقی ۳ به ماده ۷۳ قانون برنامه هفتم توسعه
اعلاوه بر مالیات بر ارزش افزوده خاص محصولات دخانی موضوع بند «ت» ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده مالیات عملکرد حقوق ورودی و حق انحصار بر محصولات دخانی از ابتدای سال ۱۴۰۳ مالیات هر نخ سیگار نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۲ کل کشور سالانه به شرح زیر تعیین می شود :
۱-۱ تولید داخل با نشان ایرانی ۱۵ درصد
۱-۲ تولید داخل با نشان بین المللی ۲۵ درصد
۱-۳ سیگار وارداتی با هر نشان ۵۰ درصد
۱-۴ هر بسته تنباکوی ۵۰ گرمی تولید داخل ۲۰ درصد
۱-۵ هر بسته تنباکو ۵۰ گرمی وارداتی آماده مصرف ۵۵ درصد
برای ارتقای وضعیت مالیات دخانیات نیاز به اصلاح ساختار مالیاتی اجرای قانون پایانه های فروشگاهی در مراکز فروش دخانیات و بازنگری در قیمت گذاری محصولات دخانی است.
